Չորեքշաբթի, 29 Ապրիլի 2015 09:56

 Պրն. Շարմազանով, հետևում մնաց ապրիլի 24-ը, Հայոց ցեղասպանության 100-ամյակին նվիրված միջոցառումների հիմնական մասն արդեն կայացել է: Ամփոփելով նախնական արդյունքները`կարելի՞ է արդյոք ասել, որ կարողացանք աշխարհին հասցնել մեր ուղերձը:

 

-Միանշանակ այո: Մենք կարողացանք ավելի լայն իմաստ հաղորդել Հայոց ցեղասպանության 100-ամյակի միջոցառումներին, միջազգային հանրության ուշադրությունը սևեռել ոչ միայն Հայոց ցեղասպանության, այլև` ընդհանուր առմամբ մարդկության դեմ մնացած հանցագործությունների վրա: Մենք կարողացանք հետագայում համանման հանցագործությունների կրկնությունը կանխելու նպատակով միջազգային նոր հարթակ ստեղծել: Եվ այդ ուղերձը լսվեց և ընկալվեց աշխարհի կողմից: Կատարվածը նույնիսկ գերազանցեց մեր սպասումները: Եվ հիմա Հայաստանը համաշխարհային ասպարեզում նոր կարգավիճակ է ձեռք բերել`առաջնորդի կարգավիճակ մարդկության հանդեպ հանցագործությունների դեմ և նոր ցեղասպանությունների կանխարգելման համար պայքարում: 

 

Այսինքն`ուզում եք ասել, որ Հայոց ցեղասպանության 100-ամյակի հետ կապված մեր գերակա խնդիրը միջազգային հանրության ուշադրությունն ընդհանուր առմամբ մարդկության դեմ հանցագործությունների վրա սևեռե՞լն էր:  

 

-Ոչ, իհարկե: Կար մի քանի նպատակ, բայց ուզում եմ խոսել ոչ թե դրանց, այլ արդեն առկա արդյունքների մասին: Առաջինը`մենք կարողացանք ապացուցել միջազգային հանրությանը, որ ղեկավարվում ենք ոչ թե նեղ ազգային շահերով, այլ համամարդկային արժեքներով`այդպիսով բարձրացնելով ոչ միայն Հայոց ցեղասպանության, այլ նաև մարդկության դեմ մնացած բոլոր հանցագործությունների հարցը: Երևանում անցկացված ՙԸնդդեմ ցեղասպանության հանցագործության՚ գլոբալ ֆորումի ժամանակ այդ վիշտն ապրած տարբեր ժողովուրդների ներկայացուցիչների ելույթները դրա վառ ապացույցն են: Երկրորդ`մենք հստակ հասկացրել ենք աշխարհին, որ պատրաստ ենք մարդյության դեմ հանցագործությունների դեմ պայքարում առաջնորդի դեր ստանձնել և մեզանից կախված ամեն ինչ անել`հետագայում նման ցեղասպանությունները կանխելու նպատակով: Եվ, գլխավորը, մենք կարողացանք ցույց տալ աշխարհին, որ չնայած 100 տարի առաջ ապրած վշտին`մենք գոյատևում ենք, ունենք ուժեղ պետականություն, նայում ենք դեպի ապագա և լի ենք ուժերով`լուծելու ոչ միայն մեր ժողովրդի առջև ծառացած խնդիրները, այլ նաև հալածված ազգերի խնդիրները:

 

Պրն. Շարմազանով, վերջին ժամանակներս Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացն ակտիվացել է: Ի՞նչ եք կարծում, ինչի՞ արդյունք է դա`Հայաստանի արտաքին քաղաքական գերատեսչության աշխատանքի ակտիվացման, հայկական լոբբիի գործունեության արդյունավետության բարձրացման, թե՞ Ցեղասպանության 100-ամյակին նվիրված միջոցառումների հետևանքով այդ հարցին հնչեղության հաղորդման:

 

-Կարծում եմ`բոլորը միասին: Դրան գումարվել է նաև կատարվող ամեն ինչին Անկարայի ոչ ադեկվատ արձագանքը, ինչն զգալիորեն հեշտացրել է մեր նպատակների իրականացումը: Այդ առնչությամբ մեր վերջին հաջողությունները ցույց տվեցին, որ այնտեղ, որտեղ մեզ հաջողվում է հավասարակշռված, ռացիոնալ քաղաքականություն իրականացնել, որտեղ մենք համախմբվում ենք`հանուն ազգային և համամարդկային արժեքների, մենք հաջողության ենք հասնում:

 

Իսկ աշխարհաքաղաքական գլոբալ գործընթացները մի՞թե չեն ազդել Ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացի ակտիվացման վրա:

 

-Իհարկե, ազդել են: Ես այդքան միամիտ չեմ`ժխտելու համար այդ գործոնը: Բայց, այնուամենայնիվ, կարծում եմ, որ համամարդկային արժեքները և բարոյական սկզբունքները կարևոր դեր են խաղացել այդ գործընթացում: Չէ որ, Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացը հատկապես ակտիվացավ Վատիկանում տեղի ունեցած պատարագից հետո, երբ Հռոմի պապը Օսմանյան Թուրքիայում հայերի կոտորածը ՙցեղասպանություն՚ որակեց: Դա, ըստ էության, ուղերձ էր ողջ քաղաքակիրթ մարդկությանը, ու դա ընդունվեց, ինչի վկայությունն ազգային խորհրդարանների և միջազգային կառույցների կողմից Ցեղասպանության ճանաչման վերաբերյալ բազմաթիվ բանաձևերն են:

 

Պրն. Շարմազանով, Ձեր կարծիքով, գործնականում ի՞նչ կարող են տալ հայկական պետականությանը և հայ ժողովրդին Ցեղասպանության ճանաչման վերաբերյալ բանաձևերը, ՙբարոյական հաղթանակից՚ բացի:

 

-ՙԲարոյական հաղթանակն՚ ամենաարժեքավորն է, ինչին կարելի է հասնել քաղաքականությունում: ՙԲարոյական հաղթանակը՚ ամենամեծ հաղթանակն է. եթե հաղթում ես բարոյական ոլորտում, հաղթում ես նաև մնացած բոլոր ոլորտներում:

 

Որոշ փորձագետներ և քաղաքական գործիչներ գտնում են, որ մենք պետք է արդեն շրջենք Ցեղասպանության ճանաչման էջը և այդ հանցագործությունների հետևանքների փոխհատուցման ձեռքբերմանն ուղղված նոր էջ բացենք: Ի՞նչ դիրքորոշում ունեք այդ առնչությամբ:

 

-Ամեն ինչ իր հերթին: Մենք պետք է իրատես լինենք. մեծ խնդիրներ լուծելու համար մենք պետք է սկզբում ամրապնդենք մեր պետականությունը: Միայն ուժեղ, կայուն, ժողովրդավարական Հայաստանը կարող է համաշխարհային մակարդակով նման հարցեր բարձրացնել: Ըստ էության, հեռանկարում ամեն բան նախանշված է Հայոց ցեղասպանության 100-ամյակի համահայկական հռչակագրում: Բացի այդ, մենք պետք է հասնենք այն բանին, որպեսզի միջազգային ճնշման ներքո կամ այլ հանգամանքների բերումով Անկարան ճանաչի Հայոց ցեղասպանությունը, իսկ ՙցեղասպանություն՚ տերմինը, ինչպես հայտնի է, ենթադրում է իրավական շատ ընթացակարգեր`այստեղից բխող բոլոր հետևանքներով:

 

Պրն. Շարմազանով, արդյո՞ք հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորումը և Անկարայի կողմից Ցեղասպանության ճանաչումը կապում եք Թուրքիայում կառավարող վարչակարգի փոփոխության հետ:

 

-Ոչ: Ավելի շուտ ես կապում եմ դա աշխարհաքաղաքական գործընթացների հետ: Պատմությունը ցույց է տալիս, որ միևնույն քաղաքական ռեժիմը կարող է կտրուկ փոխել այս կամ այն հարցում իր վեկտորը`աշխարհաքաղաքական իրողությունների պատճառով: Պետք չէ թերագնահատել նաև Ցեղասպանության հարցի առնչությամբ թուրքական հասարակության տրամադրությունների փոփոխման գործոնը: Բայց տվյալ պահին Ցեղասպանության հարցի առնչությամբ Թուրքիայի իշխանությունների դիրքորոշման փոփոխության համար նախադրյալներ չեմ տեսնում:

 

Ինչպե՞ս եք գնահատում Անկարայի վերջին արձագանքները Հայոց ցեղասպանության 100-ամյակի շուրջ գործընթացների առնչությամբ:

 

Ցեղասպանության հարցի շուրջ վերջին գործընթացների առնչությամբ Անկարայի արձագանքը կարող եմ բնորոշել որպես ոչ ադեկվատ: Վերջին օրերին Անկարան իր արտաքին քաղաքականությունում ղեկավարվել է 18-րդ դարի սկզբունքներով: Ուղղակի ծիծաղելի է մեր օրերում քաղաքականություն կառուցել`վիրավորանքների ճանապարհով: Այդ ամենը մեկ բանի մասին է վկայում`Թուրքիան հայտնվել է Դիոգենեսի տակառում: Բայց դա չի նշանակում, որ մենք պետք է կտրվենք իրականությունից և չպետք է գիտակցենք, որ մեր առջև 80 մլն բնակչություն, զարգացած տնտեսություն ունեցող երկիր է, որը G-20-ի անդամ է: Մենք պետք է շարունակենք կշռադատված, փաստարկված քաղաքականություն իրականացնել`մեր առջև դրված նպատակներին հասնելու նպատակով:

 

Ամփոփելով կարող ենք արդյո՞ք ասել, որ մեր պատասխանը Չեմբեռլենին արժա՞նի էր:

-Մենք ոչ ոքի պատասխան չենք տվել: Մենք պարզապես աշխարհին ենք ներկայացրել մեր օրակարգը, և այն ընդունվել է առաջադեմ մարդկության կողմից: