Ուրբաթ, 23 Հոկտեմբերի 2015 13:42

Վերջին նախագահական ընտրություններում Ալեքսանդր Լուկաշենկոն վստահության բավականին բարձր քվե ստացավ՝ 83,5%: Ձեր որոշ՝ ընդդիմադիր տրամադրված գործընկերներ գտնում են, որ այստեղ իրենց դերն են խաղացել հարևան Ուկրաինայում լուրջ հուզումները և ներքին անկայունությունը:

 

Ուկրաինական ճգնաժամն, իրոք, վախեցրել է բելառուսցիներին, ինչի արդյունքում բելառուսական հասարակությունում մեծացել է կայունության, ուժեղ իշխանության պահանջարկը: Եվ չնայած հիմա Բելառուսը տնտեսական սուր ճգնաժամ է ապրում /ՀՆԱ-ն տարեսկզբից անկում է ապրել 3,7%-ով/՝ Ուկրաինայում իրադարձությունների շնորհիվ Լուկաշենկոյին հաջողվել է պահպանել հասարակության մի մասի վստահությունը:

 

ԵՄ կողմից Բելառուսում ընտրությունների ընդհանուր առմամբ դրական գնահատականը վկայում է Բրյուսելի և Մինսկի միջև հարաբերությունների ակնհայտ ջերմացման մասին: Ձեր կարծիքով, ինչո՞վ կարող է դա պայմանավորված լինել:

 

ԵՄ կողմից բելառուսական ընտրությունների գնահատականը ընդհանուր առմամբ բացասական է: Դիտորդների միջազգային առաքելությունն ընդամենը նշել է, որ առաջընթաց կա այն իմաստով, որ ճնշումներ չեն գործադրվել, չկան նոր քաղբանտարկյալներ, ինչպես նախկինում էր լինում՝ նախագահական ընտրություններից հետո: Բելառուսի իշխանության նկատմամբ ԵՄ և Արևմուտքի ավելի հանգիստ վերաբերմունքը պայմանավորված է աշխարհաքաղաքական նոր իրավիճակով, որը ծագել է ուկրաինական ճգնաժամի արդյունքում: Աշխարհաքաղաքական սուր դիմակայության, միջազգային ճգնաժամի, Արևմուտքի և Ռուսաստանի միջև հարաբերությունների սրման ժամանակ միջազգային քաղաքականության առաջին պլանում հայտնվում է աշխարհաքաղաքականությունը, իսկ արժեքների հարցերը մի կողմ են դրվում: Իսկ այսօրվա կարևորագույն աշխարհաքաղաքական հարցի` ռուս-ուկրաինական հակամարտության նկատմամբ Բելառուսը ձգտում է պահպանել չեզոքություն, ինչը մի քիչ անսպասելի էր Արևմուտքի համար, հաշվի առնելով փաստը, որ Մինսկը Մոսկվայի մերձավոր դաշնակիցն է: Եվ ԵՄ-ն, ԱՄՆ-ը դա գնահատեցին:

Երկրորդ՝ Մինսկը նույնպես իրավունք ունի ակնկալել Արևմուտքի հետ հարաբերությունների փոփոխություն` ելնելով զուտ գործնական նկատառումներից, քանի որ Ուկրաինայի ճգնաժամը գլխացավանք է դարձել ԱՄՆ-ի ու Եվրոպայի համար: Ուկրաինայով դեպի Եվրոպա գազի տարանցմանը սպառնալիքի լույսի ներքո Բելառուսի կայունությունն արժեվորվում է ոչ միայն իրենց` բելառուսների, այլև Եվրոպայի համար: Երրորդ՝ Ուկրաինայում տևական ռազմական հակամարտության ընթացքում զոհերի ֆոնին Բելառուսի իշխանությունը եվրոպացիներին սկսել է թվալ ոչ այնքան օդիոզ, ինչպես ավելի վաղ, իսկ Լուկաշենկոն Պուտինի ֆոնին արդեն «ամենավատ տղան» չէ: Այդուհանդերձ, Բելառուսի և ԵՄ միջև ասոցացման շուրջ համաձայնագրի ստորագրում օրակարգում դրված չէ: Քննարկվում է ընդամենը բարիդրացիության շուրջ ավելի պարզ համաձայնագրի նախապատրաստման հարցը` հաշվի առնելով առ այսօր Բելառուսի և ԵՄ հարաբերություններում իրավական հիմքի բացակայությունը:

 

Վերջին տարիներին նախագահ Լուկաշենկոյին ընդհանուր առմամբ հաջողվում էր, հօգուտ Բելառուսի, խուսավարել Ռուսաստանի և Արևմուտքի միջև: Գնահատեք բելառուսական կոմպլեմենտարիզմի հաջողակությունը և հեռանկարները:

 

Լուկաշենկոյի նախագահության 21 տարիներին Բելառուսի արտաքին քաղաքականության գերակա ուղղությունը Ռուսաստանի հետ հարաբերություններ են: Արևմուտքի հետ պաշտոնական Մինսկը գաղափարիական և դիվանագիտական դիմակայության մեջ է` բացառությամբ 2008-2010 թթ. կարճ ժամանակահատվածը: Եվ առայժմ Արևմուտքի հետ հարաբերությունները շատ դանդաղ են կարգավորվում, և ԵՄ պատրաստվում է Բելառուսի պաշտոնյաների նկատմամբ պատժամիջոցները վերացնել ընդամենը չորս ամսով: Այնդուհանդերձ, Ռուսաստանի և Արևմուտքի միջև հաշվեկշիռ պահպանելու փորձեր կձեռնարկվեն: Առայժմ դժվար է ասել, թե դրանից ինչ կարող է ստացվել, քանի որ նախագահ Լուկաշենկոն հրաժարվում է իրականացնել Արևմուտքի ակնկալած տնտեսական և քաղաքական բարեփոխումները, ազատականացումը:

 

Արդյո՞ք Բելառուսի շահերից է բխում ԵՏՄ հետագա ընդլայնումը և ընդհանուր առմամբ երկրի մասնակցությունը հիշյալ ինտեգրացիոն նախագծին:

 

ԵՏՄ ձեռնտու է Բելառուսին, քանի որ թույլ է տալիս ռուսական էներգառեսուրսներ գնել արտոնյալ գներով: Սակայն այժմ Բելառուսի օգուտն այդ միավորումից այնքան էլ մեծ չէ, քանի որ Ռուսաստանը դարձել է խնդիրների աղբյուր Բելառուսի տնտեսության համար: Ռուսական ռուբլու արժեզրկումը փլուզել է Բելառուսի տնտեսությունը: Իսկ ԵԱՏՄ ընդլայնումը Մինսկի համար այնքան էլ կարևոր չէ, քանի որ ԱՊՀ մյուս երկրների բաժինը Բելառուսի հետ առևտրատնտեսական հարաբերություններում մեծ չէ:

 

Կարծիք կա, որ ՀԱՊԿ-ն օգտագործվում է Մոսկվայի կողմից՝ որպես Կենտրոնաասիական տարածաշրջանի երկրների նկատմամբ ճնշման գործիք: Ձեր կարծքով, արդյո՞ք ՀԱՊԿ-ին Բելառուսի անդամակցությունն ապահովում է երկրի լիարժեք անվտանգությունը:

 

ՀԱՊԿ-ը հետխորհրդային տարածքի նկատմամբ Ռուսաստանի վերահսկողության ռազմաքաղաքական գործիք է: Եվ, անվտանգության առումով, Բելառուսի համար կարևոր է ոչ այնքան ՀԱՊԿ անդամությունը, որքան Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները, նախևառաջ, արտոնյալ գներով նոր ռուսական զենքի մատակարարումները Բելառուսին: Սակայն վերջին երկու տարիներին Ռուսաստանի հետ Բելառուսի հարաբերությունները ռազմաքաղաքական առումով վերածվում են բեռի: Քանի որ Ռուսաստանի արտաքին քաղաքականությունը դառնում է ավելի ու ավելի անկանխատեսելի: Այդպիսի դաշնակցությունը ճնշում է Մինսկին, ինչի մասին վկայում է Բելառուսի չեզոք դիրքը Ուկրաինայի և Արևմուտքի հետ Ռուսաստանի դիմակայության նկատմամբ:

Վերջին ժամանակներս բելառուսառուսական հարաբերություններում սուր հարց է դարձել նաև Բելառուսի տարածքում ՌԴ ռազմակայանի տեղակայման թեման: Մինսկը դեմ է նման ռազմակայանին, քանզի դա սպառնում է Բելառուսի ռազմական ինքնիշխանությանը, կարող վնասել Արևմուտքի հետ նրա հարաբերություններին: Եվ, ընդհանրապես, բոլորը հիշում են, որ Ղրիմին անռչվող պատմությունն սկսվեց թերակղզում ռուսական ռազմակայանից: