Երեթշաբթի, 19 Մայիսի 2015 17:06

«Հանքարդյունաբերության ոլորտում ներդրումները կարող են էական տնտեսական ազդեցություն ունենալ: Ամուլսարի ծրագրի ուղղակի ազդեցությունը ՀՆԱ-ի վրա, ըստ անկախ փորձագիտական խմբի հաշվարկի և մեր ընթացիկ տեխնիկատնտեսական ուսումնասիրության, կլինի տարեկան մոտ 120 միլիոն ԱՄՆ դոլար: Հանքի շահագործման ողջ ընթացքում մոտ 488 միլիոն ԱՄՆ դոլար մուտք կգործի պետական բյուջե՝ հարկերի և ռոյալթիների տեսքով: Լրացուցիչ մոտ 156 միլիոն դոլարի հարկեր կառաջանան անուղղակիորեն՝ ծրագրի արդյունքում ի հայտ եկած այլ բիզնես միավորների գործունեության արդյունքում: Մենք ակնկալում ենք լինել երկրի խոշորագույն հարկատուների հնգյակի մեջ, երբ սկսենք արտադրությունը»,-մայիսի 14-15 Թբիլիսիում տեղի ունեցած Վերակառուցման և զարգացման եվրոպական բանկի (ՎԶԵԲ) տարեկան ժողովի և բիզնես ֆորումի ելույթում ասել է Լիդիան Ինթերնեյշնլի գլխավոր գործադիր տնօրեն Հովարդ Սթիվենսոնը:

Նշենք, որ ՎԶԵԲ-ի տարեկան ժողովին մասնակցում էին ավելի քան 60 երկրների կառավարությունների, բիզնեսի, քաղաքացիական հասարակության և միջազգային հաստատությունների ներկայացուցիչներ: Երկօրյա համաժողովը նպատակ ուներ սահմանելու ՎԶԵԲ-ի ռազմավարությունը գալիք տարիներին և քննարկելու զարգացող երկրներում գործարար միջավայրի և տնտեսության հնարավորությունները և խնդիրները:  2014թ. ՎԶԵԲ-ը ներդրել է մոտ 9 միլիարդ ԱՄՆ դոլար ավելի քան 30 երկրներում՝ խթանելով տնտեսությունը զարգացող երկրներում, այդ թվում նաև Հայաստանում: 

«Գործարար միջավայրի խթանումը ՎԶԵԲ-ի գործունեության հիմքն է: Մեր առաքելությունը հստակ ուղղվածություն ունի դեպի մասնավոր հատված, քանի որ մենք կարծում ենք, որ այն հենց այնպիսի տնտեսության շարժիչ ուժն է, որը մեր համոզմամբ առավելագույնս ծառայում է հասարակությանը: Աշխարհաքաղաքական լարվածության և տնտեսական անորոշության այս ժամանականերում բանկը կարող է կամուրջ և կապող օղակ հանդիսանալ»,- իր ելույթում ասել է ՎԶԵԲ նախագահ պարոն Սումա Չաքրաբարթին:

Մասնավոր և հանրային հատվածի ներկայացուցիչների մասնակցությամբ քննարկումները ամենատարբեր թեմաների շուրջ էին՝ ներդրումներ աշխարհաքաղաքական անորոշության ժամանակներում, երիտասարդության զբաղվածություն, կայունություն, նորարարություն, ներդրումներ <<կանաչ>> ենթակառուցվածքներում և զարգացող երկրների համար արդիական այլ հարցեր: 

Հայաստանից մասնակցում էին առաջատար ընկերությունների, կառավարության և քաղաքացիական հասարակության տասնյակ ներկայացուցիչներ:

Իր ելույթում Լիդիան Ինթերնեյշնլի նախագահ և գլխավոր գործադիր տնօրեն Հովարդ Սթիվենսոնն ընդգծել է ՎԶԵԲ-ի և միջազգային ֆինանսական այլ հաստատությունների դերը զարգացող երկրների հանքարդյունաբերության ոլորտում բնապահպանական և սոցիալական չափանիշների նշաձողը բարձրացնելու գործում:

«Առողջության, անվտանգության, բնապհապանական պատասխանատվության և շահագրգիռ կողմերի ներգրավման ոլորտներում միջազգային քաղաքականության կիրառումը առանցքային է հանքարդյունաբերության ոլորտում ներդրումների համար նպաստավոր իրավական և սոցիալական միջավայր ստեղծելու համար: Սա ներառում է նաև համապատասխանություն ՎԶԵԲ-ի կատարողականի պահանջներին, ինչպես նաև այլ միջազգային կառույցների սահմանած չափանիշներին: «Արդյունահանող արդյունաբերությունների թափանցիկության նախաձեռնությանը» միանալու ուղղությամբ կառավարության հուսադրող ազդանշանները ճիշտ ուղղությամբ քայլ կարելի է համարել»,- նշել է Լիդիանի նախագահը: 

Իր ելույթում պարոն Սթիվենսոնը կարևորել է Հայաստանի հանքարդյունաբերության ոլորտի արդիականացումը և վստահության մթնոլորտի ձևավորումը: 

«Գործող ծրագրերից շատերը խորհրդային շրջանից են և աշխատակիցների առողջության և անվտնագության, բնապհապանության և համայնքերի ներգրավման առումով դեռևս այդ շրջանից եկող խնդիրներ կան: Գործելաոճը տարբեր դեպքերում տարբեր է և հանքարդյունաբերական ընկերությունների հանդեպ հանրային վստահությունը բավական ցածր է: Դրա հետևանքով Լիդիանի համար երբեմն բավական բարդ էր հանքարդյունաբերության վերաբերյալ քննարկումը այլ հարթություն բարձրացնելը: Շահագրգիռ կողմերի ներգրավման հարցում մենք ունեցել ենք և դժվարություններ և հաջողություններ: Լիդիանը զգալի ջանքեր է ներդրել պատասխանատու ընկերության հեղինակություն ձեռք բերելու և արդյունաբերության այս ոլորտում նոր վարվելակերպ ներմուծելու ուղղությամբ: Ոլորտում բարեփոխման կարիքը դեռևս մեծ է և մենք կարծում ենք, որ Ամուլսարի նման ծրգարերը նշաձողը բարձրացնելու ուղղությամբ կարևոր քայլ կլինեն»,- ասել է Լիդիան ինթերնեյշնլի նախագահ Հովարդ Սթիվենսոնը ՎԶԵԲ-ի տարեկան ժողովին իր ելույթում: 

 

Նշենք, որ «Լիդիանը» հիմնադրվել է 2005 թվականին Մեծ Բրիտանիայում և հայկական «Գեոթիմ» ՓԲԸ  միակ բաժնետերն է: Վերջինը 2006 թվականին թույլտվություն է ստացել Ամուլսարում որոնողագնահատման աշխատանքներ անցկացնելու համար: 2006 թվականից ի վեր արդեն շուրջ 70  մլն դոլար է ներդրվել երկրաբանական հետախուզման և այլ աշխատանքներում: «Լիդիանի» հիմնական բաժնետերերն են IFC, ՎԶԵԲ և  Newmont Mining Corporation: «Լիդիանը» նախատեսում է 2015-2016 թթ. շուրջ 426 մլն դոլար ծավալի կապիտալ ներդրումներ իրականացնել Ամուլսարի նախագծում: Տեխնիկատնտեսական հիմնավորման համաձայն, հանքավայրում ոսկու հաստատված պաշարները կազմում են 2,5 մլն ունցիա, կորզման ենթակա է 2,1 մլն ունցիա: Հանքավայրի շահագործման ժամկետը կկազմի 10 տարի և 4 ամիս, տարեկան նախատեսվում է արդյունահանել միջին հաշվով 200 հազար ունցիա ոսկի (10 մլն տոննա հանքաքար): Մեկ ունցիայի արտադրության ծախսերը միջին հաշվով կկազմեն 642 դոլար, իսկ ոսկու կորզման ընդհանուր ցուցանիշը` 84%. Ամուլսարի հանքավայրը մեծությամբ երկրորդ պաշարն է Հայաստանում:

 

ՎԶԵԲ-ն իր գործունեությունը Հայաստանում սկսել է 1992 թվականից: Այդ ընթացքում բանկն ավելի քան 900 մլն.դոլար է ներդրել մոտ 135 ծրագրերի իրականացմանը, մասնավորապես, էներգետիկայի և ենթակառուցվածքների ոլորտներում, ինչպես նաև ֆինանսական ոլորտում, ընդ որում, նշած ներդրումների 87%-ն ուղղված է մասնավոր հատվածին: 2014 թվականի արդյունքներով Հայաստանում բանկի ընթացիկ պորտֆելը կազմել է ավելի քան 350 մլն.դոլար, իսկ միայն 2014 թվականին բանկը Հայաստանի տնտեսությանն է ուղղել 114 մլն.դոլարի ներդրումներ: 

 

Ըստ ՀՀ Ազգային վիճակագրական ծառայության տվյալների, 2014 թվականին Հյաստանի հանքարդյունաբերության ոլորտի ծավալները կազմել են 193,2 մլրդ դրամ, (տարեկան անկումը` 7,4%, 2013-ի 8.1% աճի փոխարեն), որի ավելի քան 97% կամ 188,2 մլրդ դրամ կազմել է մետաղական հանքաքարերի արդյունահանման ծավալը (տարեկան անկումը` 7.3%, 2013-ի 8,6% աճի փոխարեն): Արդյունաբերության ընդհանուր ծավալներում  հանքարդյունաբերության ոլորտի մասնաբաժինը 2014 թվականին կազմել է 15%, 2013-ի 16%-ի փոխարեն: