Երկուշաբթի, 6 Մայիսի 2024 14:19

Արմինֆո. Հայաստանում մեկնարկել են "Զանգվածային լրատվության միջոցների մասին" օրենքում փոփոխությունների նախագծի շուրջ քննարկումները, որոնց հիմքում դրված է ԶԼՄ-ների ինքնակարգավորման գաղափարը:

ԱրմԻնֆո-ին մեկնաբանելով նոր օրենքի նախագիծը' Երևանի մամուլի ակումբի պատվավոր նախագահ, ԶԼՄ-ների էթիկայի դիտորդական խորհրդի նախագահ Բորիս Նավասարդյանը նշել է, որ ներմեդիական հարցերին պետության միջամտությունը նվազագույնի հասցնելու համար անհրաժեշտ է, որպեսզի զանգվածային լրատվության միջոցներն իրենք իրենց համար ձևակերպեն, թե ինչ պարտավորություններ են ստանձնում, ինչպես են պատրաստ լուծել քաղաքացիների և պետական ինստիտուտների հետ ծագող տեղեկատվական վեճերը: Հենց դա է փորձում ներկայացնել նոր օրինագիծը։ Այդ ուղղությամբ աշխատանքները շարունակվում են, ինչն անհրաժեշտ է ԶԼՄ - ներին պետության կողմից ամենօրյա խնամքից ազատելու համար՝ նյութերի բովանդակությանը՝ զրպարտությանը, վիրավորանքին, ատելության խոսքին եւ այլնին առնչվող տարաբնույթ խնդիրներ լուծելիս: Նավասարդյանի ասելով, շատ կարեւոր է, որպեսզի ԶԼՄ-ները ստանձնեն հասարակության առջեւ հաշվետվողականություն:

 

ԵՄԱ պատվավոր ղեկավարը համաձայնել է, որ օրինագիծը կողմնորոշված է հեռավոր հեռանկարին, սակայն դրա գլխավոր գաղափարն այն է, որ ինքնակարգավորման մեխանիզմները կաշխատեն այնքանով, որքանով դրան պատրաստ կլինեն հենց զանգվածայինլրատվամիջոցները: Փաստաթղթում ամրագրված են որոշակի չափանիշներ, որոնցով հնարավոր կլինի որոշել, թե արդյոք տվյալ լրատվամիջոցը կամ մեդիա հանրության տվյալ հատվածը պատրաստ է ինքնակարգավորման: "Եթե պարզվում է, որ պատրաստ չեն կամ շահագրգռված չեն, ապա ամեն ինչ կաշխատի ինչպես նախկինում։ Այնուամենայնիվ, հույս կա, որ այս հարցում ինչ-որ առաջընթաց կլինի, եթե ոչ անմիջապես, ապա որոշ ժամանակ անց։ Երբ տեղի ունենա օրենսդրության և ինքնակարգավորման ներդաշնակեցում, ԶԼՄ - ների գործունեության ընթացքում առաջացող խնդիրների և վեճերի զգալի մասը կլուծվի հենց իրենց կողմից ՝այն կառույցների միջոցով, որոնք հենց իրենք են ձևավորելու", - ասել է Նավասարդյանը։

 

Նա հավելել է, որ այդ խնդրի լուծման համար նախատեսված է անցումային փուլ, որի ընթացքում կորոշվի այն հարցը, թե որքանով է լրատվամիջոցը պատրաստ նոր կարգավորումների: Անցումային շրջանում այդ աշխատանքները համակարգելու են լրագրողական այն կազմակերպությունների, միավորումների և ասոցիացիաների ներկայացուցիչները, որոնք, օրենքի համաձայն, գործում են առնվազն վերջին 10 տարիներին: Դրանից հետո ինքնակարգավորման այն կառույցները, որոնք կձևավորվեն և կանցնեն հաստատված չափորոշիչներին համապատասխանության ստուգում, իրենք կհավաքվեն, օրինակ, իրենց համագումարին և կընտրեն այն մեդիախորհուրդը, որը հետագայում կզբաղվի ինքնակարգավորման համակարգի ձևավորմանն ուղղված բոլոր ջանքերի համակարգմամբ։

 

Պատասխանելով այն հարցին, թե ինչ կտա դա լրատվամիջոցներին ինչ-որ արտոնությունների առումով, ԵՄԱ պատվավոր նախագահը նշել է, որ այս հարցի շուրջ մի քանի գաղափար կա: Օրինակ, խոսքը կարող է գնալ ինքնակարգավորման և հասարակությանը հաշվետու լինելու պատրաստ ԶԼՄ-ների խրախուսման մասին։ Մասնավորապես, նախատեսվում է քաղաքացիական օրենսգրքում մտցնել դրույթ, որի համաձայն, դատական հայցերի քննությունը պահանջների ի հայտ գալու դեպքում կարող է հետաձգվել որոշակի ժամանակահատվածով, այսինքն ՝ դատարան դիմելու ժամանակի սահմանաչափի հաշվարկը կսկսվի ոչ թե հրապարակման պահից, այլ՝ ավելի ուշ: Տվյալ ժամանակահատվածում անձի համաձայնությամբ հարցը կարող է տեղափոխվել ինքնակարգավորման համակարգ: "Դա հնարավորություն կտա ԶԼՄ-ի հետ խնդիր ունեցող անձին փորձել վեճը լուծելու այլ տարբերակ, և, եթե չստացվի, ապա միայն այդ դեպքում հայցով դիմել դատարան։ Մյուս կողմից, լրատվամիջոցը հնարավորություն կունենա նաև երկխոսության միջոցով լուծել խնդիրները և չհայտնվել դատարանում: Սա, իմ կարծիքով, ամենագործուն մեխանիզմն է, թեև դիտարկվում են նաև այլ տարբերակներ, այդ թվում ՝ պետական մարմիններում հավատարմագրմամբ։ Եթե լրատվամիջոցներն ինքնակարգավորման համակարգի մաս են կազմում, ապա որոշ ընթացակարգեր, որոնք նախատեսված են հավատարմագրման համար, նրանք չեն անցնում, քանի որ կհամարվի, որ այդ լրատվամիջոցներն ի սկզբանե բավարարում են անհրաժեշտ պահանջները", - ասել է Նավասարդյանը, հավելելով, որ սա դեռ նախնական տարբերակ է, որը կարող է նաև վիճելի համարվել։

 

ԵՄԱ պատվավոր ղեկավարը նշել է, որ փաստաթուղթը պետք է համոզի և կառավարությանը, և օրենսդիր մարմնին ՝ երկրի սահմանադրության բոլոր պահանջներին և միջազգային պարտավորություններին համապատասխան: Շատ կարևոր է, որ մեդիա համայնքը գիտակցի նախաձեռնության օգտակարությունը, և այդ պատճառով քննարկումները շարունակվելու են: Օրինագիծը շրջանառության մեջ դնելու համար կպահանջվի ևս մի քանի ամիս։