Արմինֆո. Հաշվի առնելով Ադրբեջանի ցեղասպան հռետորաբանության սրացումը, տարածքային պահանջները և վերջին շրջանում Հայաստանի Սյունիքի և Գեղարքունիքի մարզերի վրա հարձակումները՝ Լեմկինի ինստիտուտը ևս մեկ կարմիր դրոշով նախազգուշացում է տարածում Ադրբեջանի համար:
Ինստիտուտում ընդգծում են, որ այժմ ցեղասպանության սպառնալիքը տարածվել է նաև բուն Հայաստանի Հանրապետության ինքնիշխան տարածքի վրա։ "Ադրբեջանը հետևում է Հայաստանի ինքնիշխան տարածքի աստիճանական օկուպացման ռազմավարությանը։ Ներկայումս նա փորձում է վերահսկողություն ձեռք բերել Տավուշի մարզում "հայկական օկուպացիայի տակ գտնվող եւս ութ գյուղերի" նկատմամբ եւ մերժում է Հայաստանի փաստարկները՝ դրանք որակելով պարզ "քաղաքական շահարկում": Նրա նպատակն է վերահսկել ողջ հայկական պետությունը և Ադրբեջանի մայրցամաքային մասը միավորել Թուրքիայի հետ, որն Ադրբեջանը դիտարկում է որպես թյուրքական ընդարձակ ազգի մաս", - ասվում է հայտարարությունում։
Ընդ որում, ինստիտուտում կարծում են, որ Ադրբեջանը, զավթելով ռազմավարական բարձունքներ Հայաստանի ողջ տարածքում, իր քաղաքականությունը մոդելավորում է Պաղեստինում իսրայելական բնակավայրերի օրինակով: "Հայաստանի համար վտանգը լուրջ է դարձել, ինչը պահանջում է անհապաղ և համակարգված ուշադրություն միջազգային հանրության կողմից։ Խիստ անհրաժեշտ են հրատապ գործողություններ՝ կանխելու տարածքային օկուպացիայի և ցեղասպանության ևս մեկ դեպք, ինչպիսին տեղի ունեցավ Արցախում ընդամենը վեց ամիս առաջ:
Տավուշի մարզի նկատմամբ Ադրբեջանի տարածքային հավակնությունները և տարածքային վեճի արդարացի լուծման հասնելու ցանկության բացակայությունը, զուգորդված սահմանագծման և Հայաստանի ինքնիշխան տարածքի շարունակական օկուպացմանն առնչվող անորոշության հետ, մեծ տագնապ են առաջացնում:
Տագնապ է հարուցում այն, որ ապրիլի 2-ին մենք ականատես եղանք ռազմական սրացման՝ ինչպես Տեղ, այնպես էլ Կութ գյուղերում։ Լեմկինի ինստիտուտը նախկինի պես խորապես մտահոգված է քողարկված ցեղասպանությամբ, որը ծավալվում է Ադրբեջանի կողմից շարունակվող ռազմական հակամարտության միջոցով պարտադրված տարածքային պահանջների առաջխաղացման արդյունքում: Տավուշի գյուղերում տիրող իրավիճակը նման տարածքային նկրտումների վառ օրինակ է։ Սակայն այդ պնդումներն ու պահանջները ներկայացվում և պահպանվում են առանց թափանցիկ քարտեզների և իրավաբանական հիմնավորման", - ասվում է հայտարարության մեջ։ Ընդ որում, ընդգծվում է, որ էքսկլավները/անկլավները, որոնց մասին խոսք է գնում, առաջացել են 1940-ական թվականներին՝ խորհրդային տարիներին, սակայն Հայաստանից Ադրբեջան դրանց փոխանցման իրավական հիմքը մնում է անորոշ, թեեւ Մոսկվայում կայացված որոշումներ ու բանավոր հիմնավորումներ գոյություն ունեն:
Նաեւ նշվում է, որ տարածքային փոխանակումներն այն ժամանակ տեղի են ունեցել առանց հստակ կարգավորման, հաճախ տեղի կուսակցական առաջնորդների հայեցողությամբ, այլ ոչ թե՝ հանրապետության ղեկավարության։ Ինստիտուտում նաև հիշեցրել են, որ Ադրբեջանը օկուպացրել է հայկական մի շարք տարածքներ, և տարածքային պահանջները չեն կարող միակողմանի լինել:
"Կարևոր է նշել, որ Տավուշի գյուղերը գտնվում են Երևանի և Վրաստանի հետ սահմանի միջև գլխավոր ճանապարհի երկու կողմերում և գլխավոր առևտրային զարկերակի անմիջական հարևանությամբ, որը կապում է առևտուրը Վրաստանի հետ՝ հյուսիսում և Իրանի հետ՝ հարավում։ Այդ ճանապարհների աշխատանքի խափանման դեպքում այլընտրանքային երթուղիների որոնումը դժվար կլինի՝ Հայաստանի խորդուբորդ և լեռնային տեղանքի պատճառով։ Եթե Ադրբեջանը զավթի հայկական կարևորագույն հաղորդակցային զարկերակները, Հայաստանը կարող է կտրված լինել հայ-վրացական կարևոր մայրուղուց և Հյուսիս-Հարավ գազատարից: Հյուսիս-Հարավ գազատարը կամ Հյուսիսային Կովկաս-Անդրկովկաս գազատարը Մոզդոկից (Ռուսաստան) անցնում է Թբիլիսիով (Վրաստան) մինչև Երևան (Հայաստան) և բնական գազ է մատակարարում Հայաստանի Հանրապետությանը: Քանի որ Հայաստանը չունի զգալի էներգետիկ ռեսուրսներ, այն մեծապես կախված է այդ խողովակաշարով Ռուսաստանից եկող էներգիայից ։ Ադրբեջանական դիրքերի ցանկացած հնարավոր տեղաշարժ ճանապարհին մոտ էական սպառնալիք կստեղծեր Հայաստանի կենսական կարևոր էներգամատակարարումների և առևտրային ցանցերի անվտանգության և կայունության համար։
Բացի կենսական կարեւորություն ունեցող հաղորդակցություններից՝ այդ չորս գյուղերը վճռորոշ դեր են խաղում նաև Հայաստանի ռազմավարական պաշտպանական դիրքում: Ներկայում Հայաստանը սահմանի այդ հատվածի երկայնքով պահպանում է ռազմավարական բարձունքներ և լավ զարգացած պաշտպանական գծեր։ Տավուշն առանձնանում է որպես միակ տարածաշրջան, որն Ադրբեջանի նկատմամբ գերազանց պաշտպանական դիրք ունի սահմանամերձ մյուս շրջանների համեմատ, ինչը կարող է բացատրել այդ գյուղերը ձեռք բերելու Ադրբեջանի մեծ ցանկությունը, ինչը հնարավոր է դյուրացնի ողջ երկրի նվաճումը", - ընդգծել են Լեմկինի ինստիտուտում:
Վերլուծության հեղինակները նշում են, որ Երևան-Թբիլիսի մայրուղու հինգ հատվածների երկայնքով ադրբեջանցի զինվորականների տեղակայումն անհնար կդարձնի միջպետական ճանապարհի պահպանումը, կխախտի Հայաստանի և Վրաստանի միջև կարևորագույն հաղորդակցային կապերը ՝ սպառնալով գազատարի և արտահանման երթուղիների անվտանգությանը:
"Ըստ էության, Հայաստանը կդառնա իսկական անկլավ՝ շրջապատված Ադրբեջանով, ինչը սպառնալիքի տակ կդնի նրա տարածքային ամբողջականությունն ու անվտանգությունը։ Այդ գյուղերի նկատմամբ վերահսկողության կորուստը կործանարար հետեւանքներ կունենա ոչ միայն չճանաչված եւ կրկնվող ցեղասպանության տրավման հաշվի առնելով, այլեւ ռազմավարական առումով, քանի որ այն Հայաստանը կդնի վտանգավոր պաշտպանական դրության մեջ: Դա իրենից ներկայացնում է գոյաբանական սպառնալիք սահմանի մոտ ապրող հայերի համար և պոտենցիալ սպառնում է հետագա էքսպանսիային դեպի Հայաստանի այլ շրջաններ", - վստահ են ինստիտուտում։
"Ադրբեջանն իր տարածքային պահանջները պնդում է ռազմական ագրեսիայի մշտական սպառնալիքի միջոցով՝ բարձրացնելով Հայաստանի դեմ աստիճանական և քողարկված ցեղասպանության կարմիր դրոշները։ Ադրբեջանը ոչ մի երաշխիք չի տրամադրել այն գյուղերում հայերի անվտանգության վերաբերյալ, որոնց հավակնում է: Ավելին, նրա հռետորաբանությունը տագնապալի հայատյաց բնույթ է կրում և բնութագրվում է ցեղասպանության բացահայտ մտադրություններով, ինչի մասին վկայում են Ալիևի պնդումները, թե Հայաստանը պետք է դադարեցնի իր գոյությունը։ Քանի որ Ադրբեջանն առաջ է տանում իր ծավալապաշտական ծրագիրը, ինստիտուտն ընդգծում է միջազգային ուշադրության և միջամտության խիստ անհրաժեշտությունը: Պետք է ընդգծել, որ ցեղասպանության նման ռեժիմները կանգ չեն առնի առանց միջազգային հանրության հզոր դիմադրության: Արեւմտյան տերությունները պետք է աջակցեն Հայաստանին տարածաշրջանում նրա ինքնիշխան սահմանների եւ դիվանագիտական դիրքերի ամրապնդման գործում: Դա ներառում է իր տարածքով անցնող ցանկացած միջանցքի նկատմամբ Հայաստանի վերահսկողության պնդումը եւ Ալիեւի ռեժիմի նկատմամբ պատժամիջոցների սահմանումը։
ԱՄՆ-ը, մասնավորապես, պետք է չեղարկի Ազատության աջակցության մասին օրենքի (1992 թ.) 907-րդ հոդվածի գործողությունը և Ադրբեջանին պատասխանատվության ենթարկի իր գործողությունների համար:
Ավելին, համաշխարհային առաջնորդները պետք է ճանաչեն իրենց դերը տարածաշրջանային անվտանգության ապակայունացման գործում և այժմ պետք է ճնշում գործադրեն Թուրքիայի և Ադրբեջանի նկատմամբ, որպեսզի նրանք ձգտեն իրական խաղաղության: Միջազգային հանրությունը չի կարող իրեն թույլ տալ անտեսել կամ օրինականացնել ցեղասպանությունը՝ որպես հակամարտությունների լուծում, որոնք հավերժացել են այնպիսի ռեժիմների կողմից, ինչպիսին Ադրբեջանում է։ Անգործությունը սպառնում է խարխլել կանոնների վրա հիմնված կարգը, որը հաստատվել է Հոլոքոստից հետո, և կարող է ցեղասպանության նոր դարաշրջան բացել՝ կործանարար հետևանքներով ողջ աշխարհում", - ամփոփել են ինստիտուտում:
.jpg)
Փորձագետ. ԵՄ-ը սեփական շահերն է հետապնդում Հարավային Կովկասի տարածաշրջանում
Ադրբեջանը "մուկ ու կատու" է խաղում Հայաստանի և աշխարհի հետ. վերլուծաբան
Քաղաքագետ. Հայաստանում իրավիճակը փոխելու միակ հնարավորությունը վաղաժամկետ խորհրդարանական ընտրությունների անցկացումն է
Հայ գեներալը բացառել է հայ-թուրքական սահմանին որևէ սադրանք, քանի դեռ այնտեղ ծածանվում է Ռուսաստանի դրոշը
"Խաղաղության խաչմերուկն" իրականությունից կտրված նախագիծ է
Հարցում. Հայաստանում հարցվածների կեսից ավելին դրական է գնահատում "Տավուշը հանուն հայրենիքի" շարժումը
Փորձագետներն ու քաղաքագետները վերլուծել են "Հայաստանի շուրջ առկա խնդիրները և դրանց հնարավոր լուծումները"
Վարդան Ոսկանյան. Բագրատ Սրբազանը այլևս դարձել է ոչ թե միայն Տավուշի, այլ ամբողջ Հայաստանի խարիզմատիկ հոգևոր-հանրային դեմք
Նիկոլ Փաշինյանը չի մասնակցի նաև Հաղթանակի զորահանդեսին Մոսկվայում
Երևանում մայիսմեկյան երթ կանցկացվի. Խաղաղություն, աշխատանք, Մայիս
Թեհրան. Հարավային Կովկասում օտարերկրյա զորքերի ներկայությունը չի նպաստում անվտանգության և կայունության հաստատմանը
Լավրով․Հայաստանի իշխանությունների միակողմանի զիջումները Հայաստանի սահմանները դարձնում են շարժական
"Ինչ լավ է, որ 50 մետր հեռավորության վրա Ադրբեջանն է". Փաշինյանը տավուշցիներին նշել է ադրբեջանցիների հետ առևտրի հեռանկարները
Ոսկեպարում սկսվել է հանրահավաք հանուն հայոց պետականության
Չկա վերադարձ պատմական Հայաստանի գաղափարին. կոչ է անում Փաշինյանը
Պետդեպարտամենտի նախկին պաշտոնյա. Վաշինգտոնին դա կարող է դուր չգալ, բայց Հայաստանի անվտանգության լավագույն երաշխավորները Ռուսաստանն ու Իրանն են
Տիգրան Ավինյանը՝ Երևանում ծառահատումների կասեցման մասին. Եթե կա այլ գիտական կարծիք, մենք պատրաստ ենք լսել, իսկ եթե ոչ ՝ պետք չէ քաղաքից ժամանակ խլել
Փաշինյանը Հիսուս Քրիստոսի ճանապարհը համեմատել է այն դժվարությունների հետ, որոնց բախվել է իր քաղաքական ուժը
