Ուրբաթ, 2 Փետրվարի 2024 10:39

Արմինֆո.Սահմանադրական փոփոխությունների օրակարգով ՀՀ կառավարությունը կասկածի տակ է դնում Հայաստանի լեգիտիմությունը: . Նման հայտարարությամբ  հանդես է եկել ՀՀ մարդու իրավունքների նախկին պաշտպան, "Թոթոյան" հիմնադրամի ղեկավար Արման Թաթոյանը, արձագանքելով ՀՀ վարչապետի երեկվա հարցազրույցին, որտեղ վերջինս կրկին հայտարարել է երկրում սահմանադրական բարեփոխումների անհրաժեշտության և Ադրբեջանի նախագահի սպառնալիքի մասին։

 

«Ադրբեջանի նախագահը ՀՀ Սահմանադրությունը փոխելու մասին առաջին անգամ այն էլ սպառնալիքով խոսել է 2021թ. ապրլի 13-ին. այն այսօրվա չէ: Սահմանադրության հարցը ադրբեջանական-թուրքական կոնկրետ թելադրանք է, որ, ցավոք, բխում է նաև ՀՀ իշխանության քաղաքական շահերից: Ադրբեջանի նախագահն այսօր պարզապես կրկնել է այն ու նորից սպառնալիքով խոսել ոչ միայն ՀՀ Սահմանադրությունը, այլ նաև օրենքները, Կառավարության որոշումները ու բոլոր մյուս իրավական ակտերը փոխելու մասին (ընդ որում, սա էլ նոր չէ): Այսինքն` Սահմանադրությանը հետևելու են ՀՀ օրենքները, բանակը, տնտեսությունը և այդպես շարունակ:

 

Այս հարցի հետ կապված` մենք ուսումնասիրել ենք ադրբեջանական հանրային-քաղաքական տիրույթը. այստեղ նույն թեզերն ու հիմնավորումներն են, որով նոր Սահմանադրության հարցն առաջ է տանում ՀՀ կառավարությունը:  Այսօր Ադրբեջանի նախագահն արդեն անձամբ է գովել ՀՀ կառավարության այս քննարկումը: Այս օրակարգով ՀՀ կառավարությունը կասկածի տակ է դնում Հայաստանի լեգիտիմությունը: Մեր պետությունը դարձնում է ադրբեջանական իշխանության գերին:  Սա Ադրբեջանին բացարձակ ձեռնտու է նաև այն առումով, որ շեղում է ուշադրությունն իր հանցանքներից Արցախում ու լեգիտիմացնում դրանք:

Հիմա Ադրբեջանի համար կենսական է ամեն կերպ վերացնել 2023թ. սեպտեմբերին արցախահայերի զանգվածային բռնի տեղահանման, նրանց վերադարձի, տարբեր ժամանակաշրջանում ադրբեջանական զանգվածային հանցանքների, Հայաստանի տարածքների օկուպացիայի և մյուս թեմաները: Էլ չասած, որ զուգահեռ խորանում են հայկական մշակութային ժառանգության վերացման, թշնամանքի խորացման, Հայաստանի զավթման ադրբեջանական ծրագրերը:

 

Մեզ համար կենսական հարցերի (սկսած ադրբեջանական հանցանքների համար պատասխանատվությունից մինչև Արցախի էթնիկ զտումներ ու Հայաստան ադրբեջանական ներխուժումների վերացում) վրա կենտրոնանալու փոխարեն առաջ է տարվում ադրբեջանական թելադրանք», - ընդգխել է Թաթոյանը:

 

Նշենք, որ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը փետրվարի 1-ին Հանրային ռադիոյի հետ հարցազրույցում բացատրել է նոր սահմանադրության ընդունման անհրաժեշտությունը: Վարչապետը հիշեցրել է, որ վերջին շրջանում շատ է խոսում "հայրենիք-պետություն" հասկացությունների հարաբերակցության, պետական ինստիտուտների ամրապնդման անհրաժեշտության մասին: Նրա խոսքով,  ընդհանուր առմամբ, 2018 թվականին ժողովրդական, ոչ բռնի, թավշյա հեղափոխությունը վերաբերում էր նաև քաղաքացի - պետություն հարաբերություններին, քաղաքացիական պետությանը դե յուրե, դե ֆակտո սոցիալական, աշխատանքային հարաբերություններին: "Մենք ունենք քաղաքացու և պետության միջև անջրպետ, որն արտահայտվում է լեգիտիմությամբ, չէ որ Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրությունը, որն ընդունվել է 1995 թվականին և մի քանի անգամ փոփոխվել է, ոչ մի անգամ չի ընդունվել այնպիսի պայմաններում և իրադրությունում, որ Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացին ինքն իրեն ասի ՝ գնաց, քվեարկեց և ընդունեց սահմանադրությունը", - հայտարարել է վարչապետը, ընդգծելով, որ "ոչ պետական ժողովուրդը պետության է վերածվում" հենց սահմանադրական հանրաքվեի պահին, երբ մարդը քվեարկում է կամավոր, առանց հարկադրման, առանց կեղծարարության եւ առանց շահարկումների:

 

Վարչապետի կարծիքով ՝ այստեղ, նույնիսկ, այդքան էլ կարևոր չէ, թե ինչ է գրված սահմանադրության մեջ, այլ՝ թե որքանով է այն օրգանական ժողովրդի համար։ Հիմնական օրենքի տեքստը, ըստ էության, մասնագիտացված է և սահմանում է քաղաքական ուղենիշները: Նոր սահմանադրության ընդունման անհրաժեշտությունը պայմանավորված է գենետիկ կապով, որը կոչված է լրացնելու ժողովրդի և պետության միջև եղած անջրպետը ։ Նոր սահմանադրությունը նաև կոչված է լեգիտիմացնելու պետություն-ժողովուրդ հարաբերությունները, քանի որ լեգիտիմությունը շատ կարևոր է բոլոր առումներով: Հավելենք նաև, որ ՀՀ սահմանադրության հարցով վարչապետի այս հայտարարություններից և Ալիևի երեկվա սպառնալիքներից հետո տարածված հանրային քննադատության ֆոնին վարչապետի աշխատակազմի ղեկավարի տեղակալ Տարոն Չախոյանը շտապել է սահմանադրությունը փոխելու գաղափարի պատասխանատվությունը բարդել ՀՀ ընդդիմության վրա։ Նրա հավաստմամբ, հենց հայկական ընդդիմության մատուցմամբ է այդ հարցերը սկսել շահարկել Ադրբեջանի նախագահը։ Հիշեցնենք, որ հունվարի 19-ին ՀՀ արդարադատության նախարարությունում Փաշինյանը հայտարարել էր, որ Հայաստանին անհրաժեշտ է նոր սահմանադրություն, որը ՀՀ-ն ավելի կենսունակ կդարձնի աշխարհաքաղաքական նոր պայմաններում: Վարչապետի վիզավին հայտարարել է, որ նախաձեռնությունը գալիս է Բաքվից,  հիմնականում, նպատակ ունենալով ՀՀ սահմանադրությունից հանել Անկախության մասին հռչակագրին հղումները, որտեղ հիշատակվում է Հայկական ԽՍՀ-ի և Լեռնային Ղարաբաղի վերամիավորման մասին որոշումը: Խնդրահարույց է համարվում նաև Անկախության հռչակագրի 11-րդ կետը, որտեղ ասվում է, որ Հայաստանի Հանրապետությունն աջակցում է Օսմանյան Թուրքիայում 1915 թվականի Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչմանը: