Արմինֆո. ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը ոչ միայն չի տիրապետում դիվանագիտական նրբություններին և բանակցային գործընթացի տարրական կանոններին, այլև չի հասկանում, որ մի շարք հարցերում կիրառվում են միջազգային իրավունքն ու կանոնները: Այդ մասին հունվարի 18-ին ճեպազրույցում հայտարարել է ԱԺ "Հայաստան" խմբակցության քարտուղար Արծվիկ Մինասյանը, մեկնաբանելով այն հարցը, թե արդյոք Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ բանակցային գործընթացը փակուղի է մտել։
Ընդդիմադիր գործչի խոսքով ՝ նախօրեին ՀՀ ԱԺ-ում կառավարական ժամի ընթացքում գործող կառավարության ղեկավարը ոչ մի խոսք չի ասել բանակցային գործընթացի սկզբունքների մասին: Նա, ինչպես նախկինում, այնպես էլ նախօրեին, հիմնականում, խոսել և խոսում է տեխնիկական հարցերի մասին, որոնք, իր հերթին, Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը հեշտությամբ հերքում է: Հայկական կողմից, Մինասյանի ասելով, չկան որեւէ հստակ մոտեցումներ երկկողմ հարաբերությունների կարգավորման սկզբունքների վերաբերյալ։ "Միջազգային իրավունքի տեսանկյունից, այդ թվում ՝ ԵԱՀԿ-ի կողմից 2017 թվականին մշակված փաստաթղթին համապատասխան, կարևորագույն սկզբունքներից է ճանաչվել բանակցային գործընթացի նկատմամբ մոտեցումների առկայությունը ։ Ալիևն, օրինակ, առաջ է քաշում իր սկզբունքը, ըստ որի, այն ամենը, ինչ գտնվում է իմ վերահսկողության տակ, իմն է ՝ մտադրություն չունենալով դուրս բերել իր զորքերը Հայաստանի գրավյալ տարածքներից ։ Ի պատասխան՝ մենք տեսնում ենք Երևանի կողմից զրոյական արձագանք այդ նկրտումներին", - ընդգծել է պատգամավորը, նշելով, որ Միջազգային իրավունք կիրառելիս Փաշինյանն ընդհանրապես չպետք է խոսի անկլավների մասին։ Խոսելով, այսպես կոչված, Զանգեզուրի միջանցքի գործարկման վերաբերյալ Բաքվի պահանջների մասին, Մինասյանը նշել է, որ նման հարցերում անհրաժեշտ է առաջնորդվել տնտեսական նպատակահարմարության սկզբունքներով: Օրինակ, պաշտոնական Երևանը, ի տարբերություն "Խաղաղության խաչմերուկ" անհեթեթ նախագծի, կարող էր առաջարկել Բաքու-Ղազախ-Իջևան - Դիլիջան - Հրազդան ճանապարհը։ Այդ դեպքում Հայաստանի իրավասության ներքո կլինի մոտ 320 կմ ճանապարհ, իսկ Ադրբեջանի իրավասության ներքո ՝ մոտ 360 կմ ճանապարհ: Իրադարձությունների նման զարգացման դեպքում կողմերից ոչ մեկը չի կարողանա որոշումներ կայացնել ՝ մյուսի վրա ճնշում գործադրելու համար ՝ երթևեկության ավելացված տուրքի կիրառման միջոցով, քանի որ հակառակ կողմը կդիմի նման քայլերի: Նույն մոդելը, որն առաջարկվում է, Երեւանի իրավասության ներքո կմնա ընդամենը 45 կմ ճանապարհ, իսկ Բաքվի իրավասության ներքո ՝ ավելի քան 600 կմ ճանապարհ: "Այլ կերպ ասած՝ նման դասավորության դեպքում Ադրբեջանը կարող է անել այն ամենը, ինչ ցանկանում է", - ասել է ընդդիմադիրը:
ԱԺ "Հայաստան" խմբակցության պատգամավոր Գեղամ Մանուկյանն էլ, խոսելով սահմանազատման և սահմանագծման գործընթացի մասին, նշել է, որ Հայաստանի իշխանությունները սայլը դրել են ձիուց առաջ: Նա նշել է, որ մի քանի գործընկերների հետ ծանոթացել է խաղաղության պայմանագրի վերաբերյալ ադրբեջանական և հայկական առաջարկներին: Հայ բարձրաստիճան պաշտոնյաների հայտարարությունները բացարձակապես չեն արտացոլում դրանց բովանդակությունը։ "Այն, ինչ մենք գործընկերների հետ սևով սպիտակի վրա կարդում էինք փաստաթղթերում, Ադրբեջանի 180 աստիճանով շրջված առաջարկներն են։ Բայց մենք ամիսներ շարունակ տեսնում ենք, որ Արմեն Գրիգորյանը, Նիկոլ Փաշինյանը և մյուսները փորձում են մեր հասարակությանը խաղաղության հույսեր ներշնչել, մինչդեռ, այդ փորձերը ոչ այլ ինչ են, քան խուսանավում", - ասել է Մանուկյանը։
Նրա խոսքով ՝ սահմանազատման և սահմանագծման գործընթացը պետք է հետևի պայմանագրի ստորագրմանը ։ Բայց հիմա, երբ չկա պայմանավորվածություն կարևորագույն հարցերի շուրջ, երբ Ադրբեջանը շարունակում է օկուպացնել Հայաստանի ինքնիշխան տարածքները, չի կարելի սահմանազատում անել կամ համաձայնեցնել այդ գործընթացի հիմքերը ։ Բայց հենց դա է նախատեսվում անել հանձնաժողովների առաջիկա հանդիպման ժամանակ ։ "Պարզապես, սայլը դրեցին ձիու առաջ։ Սահմանազատման և սահմանագծման մասին համաձայնագիրը պետք է լինի ընդհանուր պայմանագրի մաս", - ասել է Մանուկյանը։
Խորհրդարանականը նշել է, որ Հայաստանի իշխանությունները "խաղաղություն" բառն օգտագործում են որպես "ափիոն ժողովրդի համար" ՝ քնեցնելով նրա զգոնությունը: Այս ամենը ոչ այլ ինչ է, քան իմիտացիա, այն դեպքում, երբ քննարկվող փաստաթուղթը բխում է Ադրբեջանի, այլ ոչ թե Հայաստանի շահերից: "Այն միայն հող է ստեղծում հետագա էսկալացիայի համար", - ասել է Մանուկյանը ։
Նշենք, որ հունվարի վերջին նախատեսվում է Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանագծման և սահմանազատման հանձնաժողովների հերթական հանդիպումը: