Արմինֆո. Այսօր՝ դեկտեմբերի 7-ին, Հայաստանը ոգեկոչում է Սպիտակի երկրաշարժի զոհերի հիշատակը:
35 տարի առաջ՝ 1988 թվականի դեկտեմբերի 7-ին, Հայաստանում տեղի ունեցավ ավերիչ երկրաշարժ, որը, ըստ պաշտոնական տվյալների, խլեց 25 հազար մարդու կյանք, գրեթե նույնքան էլ՝ վնասվածքներ ստացան, 514 հազար մարդ մնաց անօթեւան: 30 վայրկյանում գրեթե ոչնչացավ Սպիտակ քաղաքը, ավերվեցին Լենինականը (այժմ ՝ Գյումրի), Ստեփանավանը, Կիրովականը (այժմ ՝ Վանաձոր)։ Ընդհանուր առմամբ, երկրաշարժից տուժել է Հայաստանի 21 քաղաք և շրջան, ինչպես նաև 350 գյուղ, որոնցից 58-ն ամբողջությամբ ավերվել են:
Երկրաշարժը սկսվեց 1988 թվականի դեկտեմբերի 7-ին, տեղական ժամանակով ժամը 11: 41-ին և տևեց, ընդամենը, 30 վայրկյան: Երկրաշարժի էպիկենտրոնում՝ Սպիտակում, ուժգնությունը հասավ է 10 բալի՝ ըստ Ռիխտերի 12 բալանոց սանդղակի, Լենինականում՝ 9 բալի, Կիրովականում՝ 8 բալի: Նալբանդ գյուղը, որն առավել մոտ էր երկրաշարժի էպիկենտրոնին, ամբողջությամբ անցավ գետնի տակ, լրջորեն տուժեցին ավելի քան 340 գյուղեր և 20 քաղաքներ: Երկրաշարժի 6 բալանոց գոտին ընդգրկեց հանրապետության տարածքի զգալի մասը, ստորերկրյա ցնցումներն զգացվեցին Երևանում և Թբիլիսիում: Երկրաշարժի հետևանքով առաջացած ալիքը 2 անգամ շրջանցեց մոլորակը և գրանցվեց Եվրոպայի, Ասիայի, Ամերիկայի և Ավստրալիայի գիտական լաբորատորիաների կողմից: Տարերքը հարվածեց Հայաստանի հյուսիսին ՝ ընդգրկելով նրա տարածքի մոտ 40% - ը։
Երկրաշարժի հետևանքների հետ կապված՝ Հայաստանում իրականացվել են պետական տարբեր ծրագրեր, այդ թվում՝ կապված երկրաշարժից տուժած ընտանիքներին բնակարաններով ապահովելու հետ: Մինչև 2008 թվականը բնակարան է ստացել երկրաշարժից տուժած 60 հազար ընտանիք, 2008-2017 թվականներին պետական ծրագրով բնակարաններով ապահովվել է ևս 4839 ընտանիք: Դրանով պետությունը հայտարարեց, որ ավարտել է երկրաշարժի հետևանքներից տուժած քաղաքային ընտանիքներին բնակարաններով ապահովման ծրագիրը, չնայած, նույնիսկ, այդ ժամանակ հայտնի էր ավելի քան 500 ընտանիքների մասին, որոնք գյուղական բնակավայրերում ապրում էին ժամանակավոր կացարաններում:
2018 թվականի դեկտեմբերին Հայաստանի կառավարությունը հավաստիացրեց, որ 1988 թվականի երկրաշարժից տուժածները բնակարան կստանան մինչև 2020 թվականը: Կառավարությանն առընթեր աշխատանքային խումբը 2019 թվականին գույքագրել է Սպիտակի երկրաշարժի գոտում գտնվող ժամանակավոր շինությունները: Շիրակի, Լոռու և Արագածոտնի մարզերում կար 7219 ժամանակավոր շինություն, որտեղ ապրում էր շուրջ 25 հազար մարդ։ 2019 թվականի հուլիսի 26-ին իշխանությունները հաղորդեցին, որ որոշվել է տուժածների 453 ընտանիքների ժամանակավոր կացարաններից տեղափոխել նոր բնակարաններ։ Այդ նպատակների համար նախատեսվում էր ուղղել մոտ 6,3 մլն դոլար, այն ժամանակ հայտարարեց ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը։ Սակայն, դրա իրականացմանը խանգարեցին համավարակը և 2020 թվականի աշնան զինված հակամարտությունը: