Չորեքշաբթի, 19 Հունվարի 2022 12:20

Արմինֆո.Թուրքիայի հետ բանակցություններում միանգամայն անփորձ, հատկապես՝ Սերդար Քըլըչի համեմատ, Ռուբեն Ռուբինյանին Հայաստանի հատուկ ներկայացուցիչ նշանակելու փաստն այնպիսի տպավորություն է ստեղծում, որ, իրականում, Երեւանի եւ Անկարայի միջեւ արդեն ամեն ինչ համաձայնեցված է։

Համապատասխանաբար, բանակցությունները կրելու են բացառապես իմիտացիոն բնույթ։ ԱրմԻնֆո-ին այդպիսի կարծիք է հայտնել ՀՅԴ Հայ դատի և քաղաքական հարցերի գրասենյակի ղեկավար Կիրո Մանոյանը։

 

"Ըստ էության, քաշային կարգերի էական տարբերությունը, Հայաստանի պարտությունը ոչ միայն Ադրբեջանի, այլև, փաստորեն, Թուրքիայի դեմ պատերազմում 2020 թվականի աշնանը՝ արդեն ձևավորում է Անկարայի որոշակի վերաբերմունք Երևանի նկատմամբ։ Ինչը Հայաստանի հատուկ ներկայացուցչի կերպարին, լավագույն դեպքում, երրորդական նշանակություն է տալիս։ Թուրքերը լուծված են համարում Արցախի հարցը, բայց շարունակում են պահանջել "Զանգեզուրի միջանցք", ինչը Հայաստանի նկատմամբ նրանց բազմամյա նախապայմանների քաղաքականության շարունակությունն է", - նշել է նա։

 

Դաշնակցականը Երեւանի հետ գործընթացում Անկարայի կարեւոր նպատակ է համարում ԱՄՆ-ի հայ համայնքի քաղաքական թեզերի եւ նպատակների ոչնչացումը, ինչն իր մեջ որոշակի վտանգ է պարունակում: Առաջին հերթին՝ պայմանավորված թուրքերի կողմից, Հայաստանի իշխանությունների աջակցությամբ, Հայ դատի գրասենյակների և Սփյուռքի այլ քաղաքական կառույցների գործունեության համար խոչընդոտների ձևավորման հեռանկարով։ Նրա կանխատեսմամբ ՝ պաշտոնական Երևանի կողմից այդ կառույցների աշխատանքներին հակազդման դեպքում սփյուռքահայերի համար շատ ավելի դժվար կլինի պաշտպանել իրենց շահերը։ Ինչը, Մանոյանի կարծիքով, կավարտվի դժգոհության պոռթկումով արդեն ոչ միայն Սփյուռքում, այլև Հայաստանում։

 

Դաշնակցականը Հայաստանի համար, առանձնապես, տնտեսական շահեր չի տեսնում հայ-թուրքական սահմանի ապաշրջափակման հեռանկարիում։ Հղում կատարելով ՀՅԴ փորձագետների ուսումնասիրություններին եւ վերլուծություններին այդ ոլորտում, նա ընդգծել է, որ թուրքական շուկայի բացումը հայկական արտադրանքի համար կավարտվի ոչնչով: Առաջին հերթին՝ նկատի ունենալով Թուրքիա ներմուծման եվրոպական չափանիշներին համապատասխանելու անհրաժեշտությունը։ Մինչդեռ, Հայաստանում նման արտադրանք շատ քիչ է արտադրվում։ Այն դեպքում, երբ թուրքերին այսօր ոչինչ չի խանգարում ցանկացած որակի ապրանք արտահանել Հայաստան։

 

Մանոյանը հարաբերությունների կարգավորման տնտեսական բաղադրիչում տեսնում է ևս մեկ սպառնալիք՝ Թուրքիայի տնտեսական էքսպանսիա Հայաստանում՝ արդեն քաղաքական էքսպանսիայի հեռանկարով։ Ռազմավարական կաարեւոր օբյեկտների գնման միջոցով, որի ճանապարհին Հայաստանում չկա ոչ մի օրենսդրական սահմանափակում։ Օրակարգի մյուս կետերի հետ մեկտեղ, Հայաստանը տնտեսական կախվածության մեջ գցելով իրենից, Թուրքիան և Ադրբեջանը կօգտագործեն ցանկացած հնարավորություն Հայաստանին սեփական պայմաններն ու քաղաքականությունը թելադրելու համար։

 

"Մենք պետք է հասկանանք գլխավորը.  Թուրքիան չի ցանկանում իր իրավահավասար հարևան տեսնել անկախ Հայաստանը։ Թուրքերը Հայաստանի հետ գործընթացը վարում են բացառապես մեկ ուղղությամբ ՝ իրենից մեր երկրի կախվածության ձևավորման։ Նման մի բան արդեն տեղի է ունեցել հարևան Վրաստանի հետ։ Սա ակնառու օրինակ է մեզ համար։ ՀՅԴ-ն բոլորովին դեմ չէ Թուրքիայի հետ նորմալ հարաբերությունների հաստատմանը, բայց՝ միայն Հայաստանն իրենից կախվածության մեջ դնելու Անկարայի ձգտման բացակայության դեպքում։ Թուրքերը պետք է ճանաչեն Ցեղասպանությունը, փոխհատուցում վճարեն և դրանով իսկ մեզ երաշխիքներ տրամադրեն ապագայում նման իրադարձությունների չկրկնման համար։ Միայն դրանից հետո հնարավոր կլինի կարգավորել հարաբերությունները", - ամփոփել է դաշնակցականը։