Երկուշաբթի, 17 Հունվարի 2022 16:15

Արմինֆո. Հայաստանի Հանրապետությունում Ղազախստանի Հանրապետության արտակարգ և լիազոր դեսպան Բոլատ Իմանբաևի հարցազրույցը ԱրմԻնֆո գործակալությանը:

 

- Պարոն դեսպան, շնորհակալ եմ Ձեզ, որ համաձայնեցիք հարցազրույցին։ Ներկայում մենք բոլորս ուշադիր հետեւում ենք Ղազախստանում իրավիճակի զարգացմանը։ Վերջին տեղեկատվության համաձայն ՝ այսօրվա դրությամբ երկրում իրադրությունը կայունացել է, եւ Ղազախստանը վերադառնում է կյանքի սովորական ռիթմին: Նախ, կցանկանայի իմանալ, ի՞նչն է, այնուամենայնիվ, երկրում բողոքի ցույցեր սկսելու պատճառ  դարձել, եւ ինչու՞ խաղաղ հանրահավաքները վերաճեցին զանգվածային անկարգությունների։

 

- Ի սկզբանե խաղաղ հանրահավաքները սոցիալ-տնտեսական բնույթ էին կրում։ Մանգիստաուի մարզի բնակիչները դեմ էին հանդես գալիս հեղուկացված նավթային գազի մանրածախ գների բարձրացմանը եւ պահանջում էին դրանց իջեցում՝ մինչեւ նախկին մակարդակ, ինչպես նաեւ մի շարք սոցիալական հարցերի լուծում: Դրան ի պատասխան՝ Ղազախստանի Հանրապետության նախագահ Կասիմ Ժոմարտ Տոկաեւի հանձնարարությամբ կառավարությունն օպերատիվ արձագանքեց բոլոր պահանջներին եւ միջոցներ ձեռնարկեց գազի գների նվազեցման ուղղությամբ, ինչպես նաեւ մորատորիում սահմանեց սոցիալապես նշանակալի պարենային ապրանքների, վառելիքաքսուքային նյութերի եւ կոմունալ ծառայությունների գների բարձրացման նկատմամբ: Բացի այդ, առաջին օրերին բոլոր ձերբակալվածներն ազատ արձակվեցին։ Կարեւոր է նշել, որ ձեռնարկված միջոցառումները լիովին հաստատում են կառավարության հավատարմությունը "Լսող պետություն" հայեցակարգին: Սակայն, չնայած Մանգիստաուի մարզում ցուցարարների պահանջների բավարարմանը, երկրի մյուս խոշոր քաղաքներում ցույցեր սկսվեցին համանման պահանջներով:

 

Ցավոք սրտի, մի շարք քաղաքներում խաղաղ ելույթներն օգտագործվեցին ահաբեկչական, ծայրահեղական եւ քրեական խմբերի կողմից իրավիճակի սրման եւ բռնի գործողությունների համար: Բռնության աճը պայմանավորված էր վարչական հաստատությունների, ոստիկանության բաժանմունքների, ռազմակայանների, քաղաքացիական անձանց, այդ թվում՝ բուժաշխատողների, հրշեջների եւ լրագրողների վրա զինված հարձակումներով: Ավելին, վարչական և ռազմական օբյեկտների վրա հարձակումները, օդանավակայանի գրավումը և օտարերկրյա ուղևորատար ու բեռնատար ինքնաթիռների պահումը Ալմաթի քաղաքում վկայում են հարձակվողների պատրաստվածության և համակարգված գործողությունների բարձր մակարդակի մասին։ Վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ Ղազախստանը բախվել է արտասահմանում պատրաստված ահաբեկչական խմբերի զինված ներխուժման։ Կարևոր է ընդգծել, որ հետագա զանգվածային անկարգությունների մասնակիցները որևէ կոնկրետ պահանջ չեն ներկայացրել։ Նրանք իշխանությունների հետ բանակցելու մտադրություն չունեին, այլ նպատակ ունեին բռնի տապալել սահմանադրական կարգը ։

 

- Ի՞նչ քայլեր ձեռնարկեցին երկրի իշխանությունները իրավիճակի սրման ժամանակ:

 

- Իրավիճակի սրման կապակցությամբ նախագահ Կասիմ Ժոմարտ Տոկաևը ստանձնեց ՂՀ Անվտանգության խորհրդի նախագահի պաշտոնը և դիմեց ՀԱՊԿ անդամ պետություններին խաղաղարար ուժեր ուղարկելու մասին ՝ Հանրապետությունում իրադրության կայունացմանն աջակցելու համար: Հունվարի 13-ին պետության ղեկավարը հեռախոսային բանակցություններ վարեց Հայաստանի վարչապետ

Ն. Փաշինյանի և ՀԱՊԿ անդամ պետությունների մյուս առաջնորդների հետ՝ տեղեկացնելով երկրից խաղաղապահ զորակազմի դուրսբերման մեկնարկի մասին և շնորհակալություն հայտնելով ցուցաբերած աջակցության համար: Ինչպես գիտեք, ներկայում ՀԱՊԿ խաղաղապահ առաքելությունն ավարտված է, առաքելության կազմում մասնակցել է հայկական խաղաղապահ զորախումբը: Հունվարի 5-ին երկրում հայտարարվել է արտակարգ դրության ռեժիմ, որը ներառում է հասարակական անվտանգության եւ օրենքի գերակայության ապահովմանն ուղղված միջոցների համալիր: Ի դեպ, արդեն 2022 թվականի հունվարի 13-ից Արեւմտյան Ղազախստանի, Պավլոդարի եւ Հյուսիսային Ղազախստանի մարզերում, հունվարի 14-ից Արեւելյան Ղազախստանում, Կարագանդայում, Թուրքեստանում եւ Շիմկենտ քաղաքում, հունվարի 15-ից Ակմոլինի, Ակտյուբինի եւ Կոստանայի մարզերում արտակարգ դրության ռեժիմը չեղարկվել է: Ի սկզբանե արտակարգ դրության ռեժիմ էր սահմանվել հանրապետության ողջ տարածքում՝ մինչեւ հունվարի 19-ը:

Հունվարի 6-ին նախագահի հրամանով երկրում հակաահաբեկչական գործողություն է սկսվել ։ Բացի այդ, երկրի ղեկավարը հանձնարարել է իրավապահ մարմիններին ձեւավորել քննչական խումբ ՝ լայնածավալ հետաքննություն անցկացնելու եւ բոլոր մեղավորներին պատասխանատվության ենթարկելու համար: Կցանկանայի ընդգծել, որ պետությունը շարունակելու է ապահովել մեր բազմաէթնիկ եւ բազմադավան ժողովրդի բոլոր ներկայացուցիչների իրավունքներն ու շահերը, ինչպես նաեւ երկրում գտնվող օտարերկրյա քաղաքացիների, այդ թվում ՝ դիվանագիտական կորպուսի եւ լրագրողների անվտանգությունն ու պաշտպանությունը: Պաշտպանված կլինեն օտարերկրյա ներդրումներն ու արտասահմանյան ընկերությունների բիզնեսը։

 

- Ներկայումս ինչպե՞ս եք գնահատում իրավիճակը Ղազախստանում:

 

- Պետության ձեռնարկած միջոցառումների համալիրը, այդ թվում ՝ հակաահաբեկչական գործողությունը, որոնք իրականացրել են ղազախստանյան ուժային կառույցները, օգնեցին արագ վերականգնել սահմանադրական կարգը։ Ներկայումս ողջ երկրում պետական մարմինները, բնակչության սպասարկման կենտրոնները, բիզնեսի օբյեկտները, բանկերը, օդանավակայանները աշխատում են բնականոն ռեժիմով: Կառավարությունն ամեն ինչ անում է տուժած քաղաքացիներին եւ բիզնեսի ներկայացուցիչներին օգնելու համար։ Կարևոր է ընդգծել Ղազախստանի ժողովրդի միասնականությունը փորձությունների ծանր ժամին ։ Քաղաքացիները պաշտպանում են խաղաղ կյանքի վերականգնմանն ուղղված նախագահի միջոցառումները, նախաձեռնողական կերպով ձեւավորում են սոցիալական օբյեկտների պահպանության ժողովրդական դրուժինաները: Կցանկանայի նաեւ նշել Հայաստանի կառավարության եւ ժողովրդի աջակցությունը եւ օգնությունը: Մենք տեսնում ենք Հայաստանի քաղաքացիների մեծ աջակցությունն ու կարեկցանքը մեր երկրում տեղի ունեցող իրադարձությունների կապակցությամբ։

 

- Պարոն դեսպան, Ղազախստանում ձևավորվել է նախարարների նոր կաբինետ։ Ի՞նչ խնդիրներ են դրված նոր կառավարության առջև։

 

- Շատ լավ հարց է։ Ինչպես գիտեք, հունվարի 11-ին պետության ղեկավարը ելույթ է ունեցել Մաժիլիսի (Ղազախստանի խորհրդարանի ստորին պալատի) հատուկ նիստում, որի ընթացքում հավանության է արժանացել Ալիխան Սմաիլովի թեկնածությունը որպես Ղազախստանի նոր վարչապետ: Նոր վարչապետի կաբինետին տրամադրվել է երեք շաբաթ՝ կառավարության 2022 թվականի գործողությունների ծրագիրը նախապատրաստելու և ներկայացնելու համար։ Բացի այդ, նիստում նախագահ Կ. Տոկաևն առաջ է քաշել մի շարք կարևոր նախաձեռնություններ, որոնք ուղղված են ներկայիս ճգնաժամի հաղթահարմանը և երկրի հետագա զարգացմանը:

 

- Չէի՞ք կարող ավելի մանրամասն պատմել դրանց մասին:

- Նախ, կառավարությանը հանձնարարություն է տրվել համակողմանի աջակցություն ցուցաբերել իրավապահ մարմինների զոհված աշխատակիցների, զինծառայողների եւ քաղաքացիական անձանց ընտանիքներին: Տուժած բիզնեսին արդեն ֆինանսական օգնություն է ցուցաբերվում: Օրինակ, ձեռնարկությունների համար ժամանակավորապես դադարեցվել է վարկերի տոկոսների վճարումը, վարչական տուգանքների ու տույժերի վճարումը։

 

Նախագահ Կ. Տոկաեւը բնակչությանը, հայրենական եւ օտարերկրյա ներդրողներին աջակցությունն անվանել է կառավարության աշխատանքի առաջնահերթություններից մեկը: Նախարարների կաբինետը կձեռնարկի բոլոր հնարավոր միջոցները Ղազախստանի տնտեսության նկատմամբ հայրենական եւ օտարերկրյա ներդրողների եւ առեւտրային գործընկերների վստահությունը վերականգնելու համար: Երկրի ղեկավարը նաեւ հայտարարել է ներդրումային քաղաքականության նոր հայեցակարգի ստեղծման անհրաժեշտության մասին, որը կմշակվի Ղազախստանի ներդրումային գրավչության բարձրացման համար: Ներդրողների հանդեպ Ղազախստանի բոլոր պարտավորություններն ու երաշխիքները խստորեն կպահպանվեն եւ կկատարվեն։

 

Կառավարությունը հատուկ ջանքեր կգործադրի Ղազախստանում տնտեսական անհավասարության խնդիրների լուծման համար ՝ ապահովելով բնակչության բոլոր խմբերի եկամուտների ավելացում ՝ ազգային տնտեսության աճին համապատասխան: Երկու ամսվա ընթացքում կառավարությունը եւ Գործարարների պալատը կմշակեն, ընդհանուր առմամբ, բնակչության եկամուտների ավելացման ծրագիր եւ կնախապատրաստեն Ղազախստանում աղքատության կրճատման կոնկրետ առաջարկություններ:

 

Կառավարությունը նաեւ կմշակի նոր սոցիալական օրենսգիրք, որտեղ պետական սոցիալական քաղաքականությունը պետք է հարմարեցվի նոր իրականությանը, հաշվի առնելով "Covid19" համավարակի մարտահրավերները եւ այլ խնդիրներ: Սոցիալական օրենսգիրքը պետք է դառնա Ղազախստանում նոր "հասարակական պայմանագրի" առանցքային տարրը։

 

Ի դեպ, պետության ղեկավարի հանձնարարությամբ երկրում ստեղծվել է "Ղազախստանի ժողովրդին" հատուկ հիմնադրամ ՝ Ղազախստանի քաղաքացիներին աջակցելու համար։ Նրա գործունեությունը լինելու է լիովին թափանցիկ և հաշվետու հասարակության համար, իսկ ֆինանսավորումն իրականացվելու է մասնավոր և պետական աղբյուրներից։

 

Կառավարության նոր տնտեսական քաղաքականության նպատակը սոցիալական ուղղվածության լիարժեք և կայուն շուկայական տնտեսության զարգացումն է։ Տնտեսության դիվերսիֆիկացումը մշակող արդյունաբերության զարգացման միջոցով, արդար տնտեսական մրցակցությանն աջակցությունը եւ պետական ապարատի "ապաբյուրոկրատացումը" նոր պետական քաղաքականության հիմքն են: Նշվել է տնտեսության դիվերսիֆիկացման անհրաժեշտությունը, առանց որի հնարավոր չէ բարձրացնել քաղաքացիների բարեկեցության մակարդակն ու ստեղծել մշտական աշխատատեղեր։

 

Ղազախստանը կշարունակի նախագահի հետեւողական քաղաքական արդիականացման գիծը։ Նախագահ Կ. Տոկաևն արդեն իրականացրել է քաղաքական բարեփոխումների չորս փաթեթ։ Հինգերորդ փաթեթը կներկայացվի ս. թ. սեպտեմբերին Ղազախստանի ժողովրդին ուղղված նախագահի ուղերձում։ Քաղաքական և տնտեսական բարեփոխումների ծրագիրը շարունակվելու է նաեւ այսուհետեւ։ Կառավարությունը փորձագիտական հանրության եւ քաղաքացիական հասարակության հետ կաշխատի առաջարկությունների փաթեթի պատրաստման ուղղությամբ, որոնք կքննարկվեն Ղազախստանի հանրային վստահության Ազգային խորհրդի նիստում:

 

- Պարոն դեսպան, մեր զրույցի վերջում չէի՞ք կարող պատմել հայ-ղազախական հարաբերությունների մասին՝ տեղի ունեցած իրադարձությունների լույսի ներքո:

 

- Ղազախստանը հավատարիմ է մնում բազմավեկտոր արտաքին քաղաքականությանը՝ բարեկամական հարաբերություններ պահպանելով աշխարհի բոլոր երկրների հետ։ Հայաստանը Ղազախստանի համար բարեկամ երկիր է և հուսալի գործընկեր ինչպես երկկողմ մակարդակով, այնպես էլ ընդհանուր ինտեգրացիոն միավորումների և միջազգային կազմակերպությունների շրջանակներում, ինչպիսիք են ԵԱՏՄ-ն, ԱՊՀ-ն, ՀԱՊԿ-ը, ՄԱԿ-ը, ԵԱՀԿ-ն և այլն:

 

Ներկայումս Ղազախստանի եւ Հայաստանի միջեւ հարաբերությունները շարունակում են դինամիկ զարգանալ քաղաքական, առեւտրատնտեսական եւ մշակութային-հումանիտար ոլորտներում, հաստատվել է բարձրագույն եւ բարձր մակարդակի վստահական երկխոսություն: Այս տարի Ղազախստանն ու Հայաստանը նշում են դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման 30-ամյակը։ Վստահ եմ, որ ղազախահայկական փոխշահավետ գործընկերությունն այսուհետ ևս կզարգանա՝ ի շահ երկու երկրների ժողովուրդների:

 

- Շնորհակալություն բովանդակալից զրույցի համար: