Երեթշաբթի, 19 Նոյեմբերի 2019 00:52

Արմինֆո.  <Իմ խորին համոզմունքը հետեւյալն է. Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունը կարող էր լուծվել այնպես, ինչպես հնարավոր չէր լինի լուծել որևէ այլ հակամարտություն>,- ռուսական Առաջին ալիքի <Պոզներ> ծրագրում հայտարարել է ՌԴ Պետդումայի ԱՊՀ գործերով, եվրասիական ինտեգրման եւ հայրենակիցների հետ կապերի կոմիտեի նախագահի առաջին տեղակալ, ԱՊՀ երկրների ինստիտուտի ղեկավար Կոնստանտին Զատուլինը:

 

<Իմ վերաբերմունքը Լեռնային Ղարաբաղի խնդրի նկատմամբ ձեւավորվել է ոչ երեկ, ոչ էլ նախանցյալ օրը, և հիշեցնեմ, որ ես եղել եմ դեռ 1-ին Պետդումայի պատգամավոր եւ այն կոմիտեի նախագահ, որտեղ այժմ ծառայում եմ՝ որպես առաջին տեղակալ>, - հիշեցրել է Զատուլինը: Նա ընդգծել է, որ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունը կարող էր լուծվել, ինչպես չէր կարող որևէ այլ հակամարտություն՝ այն պատճառով, որ այդ լուծման հիմքում փոխզիջում կա:

 

<Նախ եւ առաջ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունն, որն այսօր իրեն անվանում է Արցախի Հանրապետություն, ոչ ոքի կողմից ճանաչված չէ, բայց այն գոյություն ունի, և այն ապրում է եւ ուզում եմ ձեզ ասել, որ երբեք չի համաձայնի որեւէ կերպ, թեկուզ ֆորմալ, վերադառնալ Ադրբեջանի կազմ>: <Ինչո՞ւմ է կայանում փոխզիջումը>,-իր դիրքորոշումը պարզաբանել է քաղաքական գործիչը,-<Պետք է ճանաչել Լեռնային Ղարաբաղի ինքնորոշման իրավունքը եւ Ադրբեջանից անկախ լինելու ցանկությունը: Իսկ փոխարենը պետք է Ադրբեջանին հանձնվեն Լեռնային Ղարաբաղի սահմաններից դուրս գտնվող այն շրջանները, որոնք այսօր փաստացի զբաղված են Լեռնային Ղարաբաղի ինքնապաշտպանության ուժերի կողմից   Նման շրջանները յոթն են ։  Տվյալ դեպքում խոսքը 5 - ի մասին է, քանի որ երկու շրջանները այն շրջաններն են, որոնք կապ են ապահովում Հայաստանի հետ ՝ Քելբաջարի և Լաչինի։ Ըստ էության, այդ ժամանակ այդ շրջաններ կարող են վերադառնալ ադրբեջանցի փախստականները։  Սա է փոխզիջումը:  Այս փոխզիջման ճանապարհին, իհարկե, և Հայաստանում, և Ադրբեջանում կանգնած են ազգայնականներ, որոնք ասում են՝ <Ոչ մի դեպքում, Ղարաբաղը մեր հողն է. մենք այն կվերադարձնենք>, իսկ մյուսներն ասում են՝ <ոչ մի դեպքում չենք տա այն, ինչ վերցրել են արյան գնով. այս ամենը մերն է>: Զատուլինի կարծիքով ՝ <Թե մի կողմում, թե մյուս կողմում շատ դանդաղ են գնում դրան>։

 

Միևնույն ժամանակ, պատասխանելով այդ կապակցությամբ Ռուսաստանի Դաշնության պաշտոնական դիրքորոշման մասին հարցին, Զատուլինն ասել է, որ ՌԴ պաշտոնական դիրքորոշումը ձևավորվում է նաև Մինսկի խմբի համանախագահների շրջանակներում, և  սա միակ հակամարտությունն է, որի շրջանակներում շատ մոտ են համանախագահների դիրքորոշումները: <Իրականում, ես կարծում եմ, որ եթե մենք ԱՄՆ-ի եւ Ֆրանսիայի հետ հարաբերությունների այլ ուղղություններով որեւէ բարդություն չունենայինք, եթե մենք լիովին վստահեինք միմյանց, ապա մենք պետք է հակամարտության մասնակից երկրներին թելադրեինք լուծումը>, - ասել է նա:

 

Վլադիմիր Պոզների դիտարկմանը՝ <Իսկ մենք կարո՞ղ ենք>, Զատուլինը պատասխանել է. <Կարծում եմ՝ մենք կարող հանգել դրան, բայց ՌԴ պաշտոնական դիրքորոշումն այն է, որ առաջին հերթին իրենք պետք է պայմանավորվեն, երկրորդ՝ ամենակարևորն այն է, որ  ոչ մի դեպքում չի կարելի հարցը լուծել ռազմական ճանապարհով ։ Ցավոք, Ադրբեջանն անընդհատ ավելացնում է իր ռազմական բյուջեներն ու հռետորաբանությունը ։  Ինչպես գիտեք, 2016 թվականի ապրիլին հարձակում ձեռնարկեց ՝ հնգօրյա, վեցօրյա պատերազմ, որը բերեց շատ լուրջ զոհերի և Ադրբեջանի, և Լեռնային Ղարաբաղի կողմից։ Ես կտրականապես դեմ եմ դրան>:

 

Զատուլինը նշել է, որ Ադրբեջանի արձագանքը Լեռնային Ղարաբաղ իր այցի վերաբերյալ զարմացնում է իրեն, <քանի որ հակամարտության տարբեր փուլեր կան>: <Ահա ադրբեջանցիների ավագ եղբայրները ՝ թուրքերը, ինչպես գիտեք, 1974 թվականից օկուպացնում են Հյուսիսային Կիպրոսը։ Այնուամենայնիվ, Հյուսիսային Կիպրոսից մարդիկ կարող են միմյանց մոտ գնալ,և ոչ ոք այդ առիթով հիստերիա չի բարձրացնում>.- ասել է քաղաքական գործիչը ՝ ընդգծելով, որ <եթե դուք իսկապես ցանկանում եք կարգավորում, ապա հայկական կողմին վախեցնելու փոխարեն, հիշեցնեմ, որ որոշ պաշտոնյաներ (Ադրբեջանի- խմբ.)՝ ներառյալ նախագահը, հրապարակավ հայտարարել են, որ Երեւանն էլ պետք է վերադարձնեն, որ դա ադրբեջանական հող է, պատմական է, եւ իրենք այն անպայման կվերադարձնեն: Բայց, լսեք, այդ ճանապարհով խաղաղություն ձեռք չես բերի>:

 

Հաղորդման մեկ այլ հատվածում, խոսելով ԱՊՀ երկրների հետ Ռուսաստանի հարաբերությունների մասին՝ Հայաստանի եւ Ադրբեջանի հետ հարաբերությունների համատեքստում, Զատուլինն ընդգծել է, որ Ռուսաստանը փորձում է հավասար հեռավորություն պահպանել: Պոզների այն դիտարկմանը, որ այդ մոտեցումը դուր չի գալիս եւ մեկին, եւ մյուսներին, նա ընդգծել է. <Կարող է դուր չգալ, բայց թեև մենք Հայաստանի հետ ռազմական միության պայմանագիր ունենք, Ադրբեջանի հետ դա չկա, բայց ոչ ոք մեզ մոտ չի դիտարկում ղարաբաղյան հակամարտությունում Հայաստանի կողմից հանդես գալու ինչ-որ տարբերակներ>: