Ուրբաթ, 5 Հոկտեմբերի 2018 17:13

Արմինֆո. Անցումային արդարադատության նպատակն անցյալի սխալները վերացնելն է: Այս մասին հոկտեմբերի 5-ին հայտարարեց Հայաստանի առաջին փոխվարչապետ Արարատ Միրզոյանը անցումային արդարադատության միջազգային սիմպոզիումում:

 

Միրզոյանը նշեց, որ վերջին 27 տարիների ընթացքում Հայաստանում կեղծվել են ընտրությունները, խախտվել են մարդու իրավունքները, կոռուպցիան ծաղկել է, բռնություններ են կիրառվել են խաղաղ ցուցարարների նկատմամբ և այլն:

«Հեղափոխությունից հետո իշխանությունը կրկին վերադարձվեց ժողովրդին, և այժմ, երկրում ժողովրդավարություն կառուցելու համար, մեզ անհրաժեշտ է անցումային արդարադատություն, որի նպատակն անցյալում կատարված խախտումներն աձանագրել է և դրանց հետևանքով առաջացած խնդիրների լուծումը: Հայաստանում անցումային արդարադատությունը պետք է գործի բացառապես օրենքի շրջանակներում, չպետք է հակադարձի դատական ​​համակարգին կամ միջամտի նրանց գործերին: Անցումային արդարադատության յուրաքանչյուր գործողություն պետք է իրականացվի Սահմանադրության և Հայաստանի միջազգային պարտավորություններին համաձայն», - եզրափակել է փոխվարչապետը: Միրզոյանը նաև նշել է, որ անցումային արդարադատության նպատակը ոչ թե հազարավոր մարդկանց կալանավորումն է, այլ նախկինում կատարված գործողությունների բացառումը:

 

Իր հերթին, Լոնդոնի Միդսեքս համալսարանի միջազգային իրավունքի պրոֆեսոր Ուիլյամ Շաբասը հայտարարել է, որ անցումային արդարադատության հասկացությունը դեռ երիտասարդ է, միայն 25 տարեկան է: «Յուրաքանչյուր երկիր ունի իր առանձնահատկությունները, և անցումային արդարության առավելությունը կայանում է նրանում, որ յուրաքանչյուր երկիր կարող է այն հարմարեցնել իր առանձնահատկություններին: Անցումային արդարադատության հիմնական խնդիրն այն է, որ անցյալը մերժելու անհրաժեշտություն չկա, հակառակը, հաշվի առնելով կատարված հանցագործությունները, պետք է կայացվեն լուծումներ, դրանց կրկնությունը կանխելու համար», - ասել է Շաբասը:

 

Նա նաև հայտարարել է, որ անցումային արդարադատության գործընթացում համակարգը պետք է մաքրվի այն մարդկանցից, ովքեր նախկինում կոռուպցիոն հանցագործություններ են կատարել: Պրոֆեսորը նաև նշել է, որ անցումային արդարադատության բաղադրիչներից մեկը մարդու իրավունքների վերականգնումն է: «Փաստ է, որ անցումային արդարադատությունը ոչ մի դեպքում չի մրցակցի դատական ​​համակարգի հետ, կամ վիճարկի նրա որոշումները, ընդհակառակը, այն նախատեսված է նրան աջակցելու և լրացնելու համար: Դատավորները պետք է ազատ լինեն իրենց որոշումների մեջ և ընդունեն դրանք իրենց փորձի հիման վրա», - ընդգծել է Շաբասը: Պրոֆեսորը նաև նշել է, որ անցումային արդարադատությունը նպատակաուղղված է երկրում և հասարակության մեջ համակարգային խնդիրների լուծմանը, ինչպես նաև ինստիտուցիոնալ փոփոխությունների կատարմանը: «Եթե մարդը դատապարտված է կոռուպցիայի համար, բայց պատրաստ է պետությանը փոխհատուցել պատճառված վնասը, ապա չպետք է բանտարկվի, նրա նկատմամբ կարող է կիրառվել համաներում», - ասում է Շաբասը:

 

Նշենք, որ օգոստոսի 17-ին ՀՀ վարչապետ Նիկոլայ Փաշինյանը, ելույթ ունենալով Հայաստանի նոր կառավարության 100 օրվա հանրահավաքում, հայտարարեց երկրում անցումային արդարադատության մարմինների ստեղծման անհրաժեշտության մասին: Այս առումով նա նշեց, որ այսօր կա ավելի մեծ կարծիք, որ դատական ​​համակարգի զգալի մասը ծառայում է կոռումպացված համակարգին և դրա անբաժանելի մասն է: Նրա խոսքերով, անցումային արդարադատության մարմինները կարող են լինել անհրաժեշտ, քանի որ Հայաստանի օրենսդրությունում կան բազմաթիվ խնդիրներ: