2014 թ. քաղաքական աշունը բավականին թեժ ստացվեց, և, ըստ ամենայնի, խորհրդարանական կրքերի հանգուցալուծումը տեղի կունենա հոկտեմբերի 10-ի հանրահավաքում: Այդպես չե՞ք կարծում:
2014 թվականի թեժ քաղաքական աշունը ժամանակի ընթացքում ավելի կթեժանա, և դա կհանգեցնի համապատասխան արդյունքի: Մի երկու տարի առաջ ոչ ոք մտածել անգամ չէր կարող, թե ՀԱԿ, ԲՀԿ և ՙԺառանգության՚ մեկ հարթակում հայտնվելը, ինչն այն ժամանակ պատրանք էր թվում, կարող է իրական ուրվագծեր ստանալ: Այսօր դա կատարված փաստ է: Նշեմ, որ հենց դրա արդյունքում Ազգային ժողովն իր բովանդակությամբ կտրուկ տարբերվում է նախորդ գումարումների խորհրդարանից, ԱԺ ամբիոնը, վերջապես, վեր է ածվել քաղաքական բանավեճերի և քննարկումների սեղանի: Իշխանությունից ԲՀԿ հեռացման գործընթացն սկսվել է դեռ 2011 թվականին` իր քաղաքական վերլուծությունում այդ սցենարը նախանշած նախկին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի կանխատեսմամբ: Ի դեպ, ԲՀԿ-ն արդեն պատրաստ էր հեռանալ իշխանությունից` շահավետորեն առանձնանալով մյուս իշխանամետ ուժերից ժողովրդին ծառայելու և օգտակար լինելու պատրաստակամությամբ: Վերջին տարիներին այդ կուսակցությունն ապացուցել է իր հավատարմությունը ՙՄեր խոսքը`գործ է՚ կարգախոսին: Իշխանությունից ԲՀԿ հեռանալը և համագործակցությունը ՀԱԿ-ի հետ սկսվել է հենց դրանից հետո`չնայած իշխանությունների կողմից այդ համագործակցության ճանապարհին ստեղծվող բազմաթիվ խոչընդոտներին:
Այսինքն`այստեղ ևս զերծ չենք մնացել ավանդական սցենարի կիրառումի՞ց:
Անշուշտ: Մենք ապրում ենք բավականին հետաքրքիր երկրում, որտեղ իշխանությանը դիմակայող ընդդիմությանն իր հերթին դիմակայում է իր, նշանակվող ընդդիմությունը: Այդ նշանակվող ՙընդդիմադիրներն՚ ամեն ինչ արեցին մեր համագործակցությունը կանխելու համար, սակայն, հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ ՀԱԿ-ԲՀԿ համագործակցությունը դարձել է հանրային պատվերի արդյունք, նրանց ջանքերն ի սկզբանե դատապարտված էին պարտության: Հայաստանում առկա իրավիճակի իրական բեկման միակ հնարավորությունն այդ երկու հիմնական հայ-կենտրոնամետ քաղաքական ուժերի համագործակցությունն է, որոնք արդեն համախմբել են հասարակությունը և ունեն հետագա համախմբման վիթխարի ներուժ: Եվ պետք է միայն ողջունել է այն հանգամանքը, որ ՙԺառանգությունը՚ կանգնած է ՀԱԿ և ԲՀԿ կողքին: Չեմ կարող չնշել ՀԺԿ և անձամբ նրա առաջնորդ Ստեփան Դեմիրճյանի ավանդը հանրապետությունում համաժողովրդական շարժման կայացման գործում: Այդ պատճառով հոկտեմբերի 10-ի հանրահավաքը կդառնա այդ չորս ուժերի շուրջ հասարակության համախմբման և այդ նույն հասարակությունից հանրապետականների մեկուսացման կուլմինացիան:
Սակայն, իշխանություններին, ըստ երևույթին, հաջողվել է ընդդիմությունից անջատել ՀՅԴ-ին…
Նման սցենարը որոշակի իմաստով կանխատեսելի էր: Իր նախապատվություններում և կողմնորոշումներում մշտապես տատանվող քաղաքական ուժն ի զորու չէ բարենպաստ ազդել արդարություն պահանջող ժողովրդի վրա: Այդուհանդերձ, հուսով եմ, որ շարքային դաշնակցականներն այդ ամենից անհրաժեշտ հետևություններ կանեն և կմասնակցեն հոկտեմբերի 10-ի հանրահավաքին:
Կարելի՞ է արդյոք նշել, որ հասարակական դժգոհությունն արդեն հասել է իշխանություններին իրական վերջնագիր ներկայացնելու համար անհրաժեշտ եռման կետի:
Այսօր արդեն բոլորը, այդ թվում` միայնության մեջ հայտնված հանրապետականները հասկանում են արմատական փոփոխությունների անհրաժեշտությունը Հայաստանում:
Դա հասկացել է, նույնիսկ, Սերժ Սարգսյանը` դատելով նոր քաղաքական փուլ թևակոխելու մասին նրա հայտարարությունից: Ակնհայտ է, որ նա գիտակցում է, թե ինչ վտանգներ և փոփոխություններ է իր մեջ կրում այդ քաղաքական փուլն` անձամբ իր համար: Շատերն արդեն հասկացել են, որ խրամատների մասին բարձրաձայնող Սարգսյանը, իրականում, ինքն է «խրամատային քաղաքականությունե վարում դեռ 2008 թվականի մարտի 1-ից: Եվ նրա ՙխրամատում՚, ի դեպ, կարճատև, պակասում էր միայն տխրահռչակ Սուրիկ Խաչատրյանը: Նույնիսկ բարոյականությունից հեռու մարդիկ այսօր չեն կարող հասկանալ, թե ինչպես կարելի էր այդպիսի մարդուն դարձյալ մարզպետ նշանակել: Մեր հասարակությունը փոփոխությունների կարիք ունի, իսկ վտանգավոր և կեղծ ճանապարհը, որով այսօր ընթանում է Հայաստանը, կասեցման կարիք ունի, քանի որ իշխանությունը բազմիցս խաբել է և շարունակում է խաբել ինչպես սեփական ժողովրդին, այնպես էլ օտարերկրյա գործընկերներին: Միայն այդպիսի իշխանությունը կարող էր երեք տարի ընթանալ Եվրամիության հետ AA и DCFTA ստորագրման ուղղությամբ, իսկ հետո հայտարարել Մաքսային միությանն անդամակցելու մտադրության մասին: Որտե՞ղ ենք մենք հայտնվել այսօր: Աշխարհի ծայրին, և ես դա ասում էի դեռ ապրիլին: Նման որակի ոչ լեգիտիմ իշխանությամբ Հայաստանն այլ տեղում չէր էլ կարող հայտնվել: Ժողովրդի վստահությունը չվայելող վարչախումբն իր գործողություններում հետապնդում է միայն մեկ նպատակ` ամեն գնով մնալ իշխանության ղեկին` փորձելով ներքին լեգիտիմության բացակայությունը լրացնել արտաքին աջակցությամբ: Միանգամայն տրամաբանական է, որ ուժի տարբեր աշխարհաքաղաքական կենրոններին իշխանությունների հակասական խոստումների արդյունքում այսօր Հայաստանը անհուսալի գործընկերոջ հեղինակություն ունի և մեկուսացման մեջ է հայտնվել: Եվ եթե նախկինում մենք ասում էինք, որ սեփական ճակատագրի շուրջ բանակցային գործընթացից դուրս է հայտնվել Արցախը, ապա այսօր վստահությամբ կարելի է նշել, որ իր շուրջ աշխարհաքաղաքական գործընթացներից դուրս է հայտնվել արդեն Հայաստանը: Ոչ լեգիտիմ իշխանության հետ առանձնապես հաշվի չեն նստում, նրան ընդամենը հարկադրում են: Միայն այդպիսի իշխանությունից ձերբազատվելով, ստեղծելով ժողովրդավարական ինստիտուտներ, հնարավոր կդառնա նաև Հայաստանի հեղինակության վերականգնումը:
Չեմ կարող չհարցնել Ձեզ հանրապետականների նախաձեռնած սահմանադրական բարեփոխումների մասին: Արդյո՞ք քաղաքական ասպարեզից նախագահական ընտրությունների համակարգի վերացումը կարելի է գնահատել որպես առնվազն առաջիկա 10 տարում սեփական վերարտադրությունն ապահովելու փորձ:
2008 թվականի մարտի 1-ին իշխանությունը զավթած վարչախումբը, որը խախտել և ոտնահարել է բոլոր սահմանադրական նորմերը, բարոյական իրավունք չունի անգամ արտաբերելու Սահմանադրություն բառը: Սահմանադրությունը բարեփոխելու մասին մտածելու համար հարկավոր է, գոնե, հետևել գործող Սահմանադրության նորմերին: Իշխանությունների կողմից հիմնական օրենքն անտեսելու արդյունքում այսօր Հայաստանում ամեն ինչ կեղծ է. սոցիոլոգիան, բնակչության մարդահամարի տվյալները, ընտրությունների արդյունքները: ՀԱԿ-ն ի սկզբանե հանդես է եկել հիմնական օրենքի բարեփոխման դեմ: Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ գործող Սահմանադրության համաձայն, նույն մարդը հնարավորություն չունի երկու անգամ առաջադրվել նախագահի պաշտոնի համար, այն բարեփոխելու փորձը ոչ այլ ինչ է, եթե ոչ իշխանությունը ցմահ զավթելու հայտ:
Ընդ որում, յուրաքանչյուրի համար հասկանալի է, որ վարչախումբը ոչ մի պատասխանատվություն չի կրի հերթական ՙսահմանադրական՚ վերարտադրության համար: Հետևաբար, վարչակազմի դեմ պայքարում խամախմբումից խուսափող բոլոր ուժերը, որոնք դառնում են ՙհանրաքվեի՚ մասնակից, աջակցում են Սերժ Սարգսյանի իշխանության երկարաձգմանը: Եվ միայն հասարակության համախմբումը, միասնական պատասխանն Ազատության հրապարակից իրապես կձախողի այդ գործողությունը: Այդ հարցը նույնիսկ պետք չէ քննարկել, այն հարկավոր է վերացնել սաղմնային վիճակում, և այն ժամանակ այն ի վերջո ինքնըստինքյան կհանգեցնի արտահերթ ընտրությունների: Մենք մեզ չենք կարող թույլ տալ նման շքեղություն` սպասել 2018 թվականի ընտրություններին, քանի որ իշխանությունը հղի է լուրջ վտանգներով` ընդհուպ Հայաստանի ազգային անվտանգությունը:
Իսկ արդյո՞ք Ազատության հրապարակի ձայներից չի օգտվի Ռոբերտ Քոչարյանը:
Քոչարյանը և համաժողովրդական շարժումն իրենց բնույթով հակադիր են, ուստի դրանց միջև կապ փնտրելն անհեթեթություն է: Ես վճռականորեն դատապարտում եմ այն մարդկանց, ովքեր ձգտում են Քոչարյանի հարությանը` որպես քաղաքական գործիչ: Եվ միշտ դեմ եմ եղել նույնիսկ նրա անձի քննարկմանը` 2008 թվականի մարտի 1-ի իրադարձություններից հետո: Դա անբարոյական է, թեկուզ այն պատճառով, որ նույնսկ Քոչարյանի մասին խոսակցությունները բխում են Սերժ Սարգսյանի շահերից:
ՀՀԿ հայտնի համագումարից հետո մնացած քաղաքական ուժերին հստակ ասվեց, որ քաղաքական և այլ շահաբաժիններ ստանալու ճանապարհն անցնում է Մելիք Ադամյան փողոցով: Չե՞ք վախենում դռան հետևում մնալ:
ՀԱԿ, ԲՀԿ և ՙԺառանգության՚ շուրջ հասարակության առավել մեծ մասի համախմբումն ուղիղ պատասխան է Մելիք Ադամյան փողոցին (ՀՀԿ գրասենյակ – խմբ.), մասնավորապես, այնտեղ նստողների կողմից իշխանությունում սեփական վերարտադրության նպատակով ծրագրվող սահմանադրական գործողությանը: Հասարակությունն ինքը կորոշի, թե երկրում ինչ ճանապարհով կվերականգնվի ժողովրդավարությունն ու սահամանդրական կարգը: Հայաստանն այլևս ռեսուրսներ չունի հետևելու այդ փողոցում կայացվող որոշումներին: Մելիք Ադամյանն անխուսափելիորեն տեղի է տալու ժողովրդական զանգվածների պահանջներին: Եվ այսօր նրանց եզակի հնարավորություն է ընձեռվում ինչ-որ լավ բան անել Հայաստանի համար` խաղաղ, առանց արյունահեղության հեռանալ իշխանությունից:
Վերլուծելով իշխանությունների գործողությունները`տպավորություն է ստեղծվում, որ նախագահական ընտրությունների ինստիտուտից հրաժարվելու անհրաժեշտությունը նրանց կողմից գիտակցվել է դեռ 2008 թ. մարտի 1-ից հետո: Չէ որ դա մեկընդմիշտ օրակարգից կհանի հասարակության կողմից նախագահական ընտրությունների ՙարդյունքների՚ չընդունումը…
Ես այդքան բարձր կարծիք չունեմ գործող ռեժիմի և նրա վերլուծական կարողությունների մասին: Պարզապես Սերժ Սարգսյանի երկրորդ ժամկետը մոտենում է ավարտին, և հարկավոր է մտածել ինչ-որ բան, որը վարչախմբին թույլ տա դարձյալ պահել իշխանությունը: Ներկայիս զինակիցներին իր շուրջը պահելու համար Սարգսյանին անհրաժեշտ են ծանրակշիռ փաստարկներ, որոնք թույլ տան նրանց ապացուցել, որ հետագայում ևս Հայաստանում ամեն ինչ առաջվա նման ինքն է որոշելու: Սակայն ես չեմ բացառում, որ հանրապետականների շրջանում կգտնվեն ողջախոհ մարդիկ, ովքեր ընդունակ են հարել համաժողովրդական շարժմանը` քանի դեռ ուշ չէ: Համենայն դեպս, նրանք այդ հնարավորությունը դեռ ունեն:
Political analyst: only way to change situation in Armenia is extraordinary parliamentary elections
Armenian general rules out any provocations on Armenian-Turkish border as long as Russian flag hoisted there 
Crossroads of Peace project divorced from reality 
Armenia could hardly join EU of recent years - Boris Navasardyan
Armenian authorities` actions evidence of country`s movement to elimination of statehood - expert 
May One procession to take place in Yerevan 
Tehran: foreign troops` presence in South Caucasus does not contribute to establishment of security, stability
Lavrov: Unilateral concessions by Armenian authorities make Armenia`s borders undefined
Armenia`s premier meets with residents of Berkaber
Rally in name of Armenian statehood starts in Voskepar 
No return to historical Armenia idea! Pashinyan calls on
Stark and unpleasant as it might be to the Washington establishment, that the best guarantors of Armenian security are Russia and Iran - The American Conservative
Armenian authorities` policy could affect country`s regional, international prospects - Russian MP
Armenia needs teams work of all active people - expert
Moscow "testing" its relations with Yerevan
Pashinyan: External forces also provoked main force organizing ethnic cleansing in Karabakh
Our political force will follow path of institutional solutions - ex-mayor of Yerevan 
Large-scale events planned in April - Pashinyan
Armenian people has to choose between war or premier`s resignation
EU increases humanitarian aid to displaced Karabakh Armenians with EUR 5.5 million
