Երեթշաբթի, 10 Մարտի 2020 19:27

Արմինֆո.<Եվ կանգ առավ տապանը յոթերորդ ամսում, ամսվա տասնյոթերորդ օրը, Արարատյան լեռներում։ Ջրերը շարունակեցին աստիճանաբար նվազել մինչև տասներորդ ամիսը։ Տասներորդ ամսում՝ ամսվա առաջին օրը, լեռների գագաթները երևացին>։

Ըստ Աստվածաշնչի, Նոյ նահապետը Նոյյան տապանը կառուցել է Աստծո հրամանով՝ փրկելու իրեն, իր ընտանիքը և երկրի կենդանիներին համաշխարհային Մեծ ջրհեղեղից, որը տեղի է ունեցել մարդու բարոյական անկման հետևանքով: Միայն այն ժամանակ, երբ ջուրը սկսեց նվազել, կյանքը վերածնվեց, և մարդիկ կարողացան կրկին ապրել երկրի վրա ու բազմանալ։

Նոյի պատմությունն աշխարհի միլիարդավոր հավատացյալներ համարում են իրենց սեփական պատմությունը։ Այդպես մարդկությանը, նրանց կարծիքով, ևս մեկ հնարավորություն տրվեց։

Բայց Հին Կտակարանի այս գլխի փիլիսոփայությունը խորհրդանշական կապ ունի Հայաստանի պատմության հետ։ Այն իր մեջ կրում է ոչնչացման և գոյատևման գաղափարը, ինչպես նաև թույլ է տալիս երկրի ու ժողովրդի ապագային նայել այլ տեսանկյունից։

Վերջին ժամանակներս Հայաստանը վերագտնում է իրեն և, վերադառնալով իր արմատներին, նոր մակարդակի անցնում հասարակական կյանքի, կրթության, մշակույթի, զբոսաշրջության և այլ ոլորտներում:

Նոյյան տապանն առանձնահատուկ նշանակություն ունի հայ ժողովրդի համար, ուստի մոտ ապագայում մարդիկ կկարողանան տեսնել պատմական պատկերը՝ տապանի տեսքով, հայերի հպարտության ՝ Արարատ լեռան ֆոնին։  Ինչ-որ առումով Արարատյան դաշտում ֆիզիկապես կառուցվելու է մեր պետական զինանշանի կենտրոնական տարրը:

<Նոյյան տապան> մշակութային-լուսավորչական թեմատիկ այգին, որը <Հայաստանի համար գլոբալ նախագծի> առանցքային տարրն է, զանգվածային այցելությունների համար բաց կլինի արդեն 2023 թվականին: Խոսքը ոչ միայն գլոբալ մակարդակի զբոսաշրջային նախագծի մասին է, այլև՝ մի շարք հասարակական նախաձեռնությունների։

Հայաստանի համար գլոբալ նախագծի այս մասի վերաբերյալ, երբ բոլոր մարդկանց հասկանալի Նոյյան տապանի խորհրդանիշի շուրջ հնարավոր է համախմբել արդեն գոյություն ունեցող և նոր հասարակական ու միջպետական ծրագրերը, մենք խնդրեցինք պատմել նախագծի նախաձեռնողներից մեկին ՝ Իգոր Ֆիլոնենկոյին:

<Մարդկության, ինչպես և ընդհանրապես երկրի վրա կյանքի պահպանման հարցը գնալով արդիականանում է ։ 20-րդ դարի կեսերից մինչ օրս չի վերացել միջուկային աղետի սպառնալիքը, ընդ որում ՝ որպես ինչ-որ մեկի չար կամքի, այնպես էլ տեխնոլոգիական սխալի հետևանք ։ Նվազեցվել է մոլորակի գերբնակեցման սպառնալիքը ՝ ինչպես մեր <պոպուլյացիայի> ընդհանուր աճի դանդաղման հաշվին, այնպես էլ գիտատեխնիկական առաջընթացի շնորհիվ, ինչը մեզ ամուր վստահություն է տալիս առաջիկա 50 տարիներին մոլորակի ողջ բնակչությանը կերակրելու և կյանքի բարձր որակ տալու հնարավորության վերաբերյալ: Միեւնույն ժամանակ արագ զարգացող տեխնոլոգիաներն արդեն մոտ ապագայում օրակարգում կդնեն արհեստական ինտելեկտի, դրա հիման վրա ստեղծված արտադրական համակարգերի, ենթակառուցվածքների եւ սահմանի հետ փոխգործակցության հարցը, որից դուրս մենք չենք կարող վերահսկել այն: Սա այն հարցն է, որի պատասխանը պետք է տա արդեն հաջորդ սերունդը:

Նույնիսկ ֆանտաստիկները չէին ենթադրում, որ մենք այդքան արագ կարող ենք մոտենալ զարգացման այդ կետին ։ Աճում են մեր կենսագործունեության էկոլոգիական հետևանքները։ Տնտեսության գլոբալացումը, երկրների եւ ժողովուրդների միջեւ փոխգործակցության հաստատման միջազգային ինստիտուտների ի հայտ գալը դեռեւս չեն հանգեցրել լարվածության նվազմանը: Հայաստանն ուշագրավ և շատ բարդ անցյալ ունեցող երկիր է ։ Հայերի երկու երրորդն այժմ ապրում է պատմական հայրենիքից դուրս, սակայն նրանք նույնպես պատրաստ են ներգրավվել (և ընդգրկվում են) երկրի զարգացման շուրջ բանավեճում, միջազգային հասարակական եւ քաղաքական տարածքում վերջինիս դերի բարձրացման գործում։ Հայաստանի կառավարությունն առաջ է քաշել ցեղասպանությունների հակազդման և կանխարգելման մի շարք նախաձեռնություններ։ Հայոց ցեղասպանությունը վերապրածների անունից և ի երախտագիտություն նրանց փրկողների ՝ ստեղծվեց <Ավրորա> մարդասիրական նախաձեռնությունը։ Սակայն, կան ՄԱԿ-ի, երիտասարդական ոչ կառավարական կազմակերպությունների, մի շարք երկրների նախաձեռնություններ, օրինակ ՝ մարդկության միասնական ճակատագրի հասարակությունը, որն առաջ է քաշվել Չինաստանի կողմից 2012 թվականին ։

Հայաստանը կարող է նաև հանդես գալ սպառնալիքների ողջ սպեկտրին հակազդելու մի շարք նոր նախաձեռնություններով, և նման նախաձեռնությունների քննարկման համար հարմար հյուրընկալ հարթակ  հանդիսանալ։ Դա, հնարավոր է, միակ երկիրն է, որը հավասարապես լավ հարաբերություններ ունի Ռուսաստանի և Միացյալ Նահանգների, Եվրոպայի և Իրանի հետ... այդ եզակի դիրքավորումից պետք է օգտվել. այն ավելորդ չի լինի նաև ներկա բարդ հարևանների հետ անխուսափելի արդյունավետ երկխոսության հարցում>։

Բայց եկեք վերադառնանք մեր հոդվածի հիմնական թեմային՝ <Նոյյան տապան> թեմատիկ այգին՝ որպես գլոբալ մակարդակի  զբոսաշրջային խարսխային նախագիծ:

- Իսկ հնարավո՞ր է նման բարձր նշաձող դնել մեր երկրի համար: Չէ՞ որ այս տարի Հայաստան է այցելել 2 միլիոնից պակաս զբոսաշրջիկ ։ Արդյո՞ք մենք կարող ենք պահպանել սպասարկման համաշխարհային բարձր չափանիշները, և, որ ամենակարևորն է, ներգրավել նոր զբոսաշրջիկների, որոնք այդքան կարևոր են մեզ համար, - հարցրեցինք նախաձեռնող խմբի ղեկավար Անդրեյ Կորժակովին։

<Այո, անցյալ տարի Հայաստան ժամանած զբոսաշրջիկներն ավելի քան չորս անգամ քիչ էին, քան հարևան Վրաստան այցելածները։ Բայց եկեք նայենք ավելի ուշադիր, թե ինչ է նախորդել դրան․

Զբոսաշրջային ոլորտում ներդրումների ներգրավման աննախադեպ միջոցներ երկուհազարականների վերջում և հինգ տարի զբոսաշրջային հոսքի տարեկան ավելի քան 20 տոկոս աճ։  Վրաստանում զբոսաշրջիկների աճի տեմպերի նվազումը տեղի է ունեցել միայն անցյալ տարի ՝ հայտնի իրադարձությունների ֆոնին ։ Այնուամենայնիվ, նույնիսկ այդ բարդ տարում տուրիստական հոսքի աճը պահպանվել է 7 տոկոս մակարդակում:

Ի դեպ, Հայաստանի զբոսաշրջության կոմիտեն մինչեւ 2030 թվականը կանխատեսում է մինչեւ 7 միլիոն զբոսաշրջիկների թվի աճ։ Սա շատ կոկիկ եւ պահպանողական կանխատեսում է։ Բայց քանակի հարցը կարեւոր է, բայց ոչ՝ միակը ։ Որքա՞ն գումար կթողնեն հյուրերը մեր երկրում: Ինչպե՞ս է բաշխվելու հոսքը տարվա ընթացքում: Ինչպե՞ս եւ ինչի՞ հաշվին բարձրացնել զբոսաշրջիկի միջին չեկը, բայց այնպես, որ նա գոհ է մնա իր ծախսերից եւ ընդհանուր ուղեւորությունից: Ինչպե՞ս փորձել բարձ հաճախելիության սեզոն <տեղափոխել> գարնանը զգալի մասը, աշունը, իսկ իդեալականում՝ նաև ձմեռը: Մենք որոշակի փորձ ունենք Ռուսաստանում, Ֆրանսիայում, այլ երկրներում գոյություն ունեցող ենթակառուցվածքների շրջանակներում նման նախադրյալներ ստեղծելու համար, բայց պետք են նաև ավելի արմատական մոտեցումներ ։

Հայաստանի համար մենք ընտրել ենք թեմատիկ այգու ձեւաչափը, քանի որ այն հասկանալի է եվրոպացի, ամերիկացի եւ չինացի առաջադեմ զբոսաշրջիկին ։ Ամերիկացիների համար թեմատիկ այգիներ այցելությունն ընտանեկան հանգստի ամենատարածված տեսակն է՝ տարեկան ավելի քան 450 մլն այցելություն։ Եթե ավելացնենք ամերիկյան թանգարանները, որոնք մեծամասամբ նման են թեմատիկ այգիներին՝ թե չափսերով, թե այցելուների թեմայում ներգրավվածության գործիքակազմով, ապա վիթխարի թվեր կունենանք։ Մարդիկ պատրաստ են աշխարհի մի ծայրից մյուսը թռչել՝ հանուն տպավորությունների, գիտելիքների, լավ ծառայության։

Մենք վստահ ենք մեր նախագծում, ինչպես, այսպես կոչված, ժամանցային, այնպես էլ՝ քաղաքակրթական, լուսավորչական զբոսաշրջության տեսանկյունից, մենք կունենանք կոռեկտ, բայց հետաքրքրաշարժ էքսպոզիցիա, ցնցող արտ-օբյեկտներ և լանդշաֆտներ, համաշխարհային մակարդակի շոու։

Այգու շինարարությունը, դրա շահագործման սկիզբը մեր կողմը կգրավի բազմաթիվ զբոսաշրջիկների։ Հինգ միլիոն զբոսաշրջիկից, որոնք, ինչպես կարծում ենք, Հայաստան կայցելեն արդեն 2025 թվականին, մեկուկես միլիոնը մեր այգու այցելուներն են>։

Ի՞նչ է իրենից ներկայացնելու <Նոյյան տապան> թեմատիկ այգին։

Այն բավականին բարդ կառուցվածք ունի։ Նախատեսվում տապանի կառուցում ՝խստորեն պահպանելով Հին կտակարանի կանոնները, ցուցադրությունների երեք հարկերով, որոնց ընդհանուր մակերեսը կազմում 10000 քմ և պատկերասրահ՝ հագեցած վիզուալիզացիայի համար ժամանակակից տեխնոլոգիաներով։ Նախագիծը կընդգրկի Լանդշաֆտային այգի, Նոյի խաղողի այգի, Ծիրանի պուրակ, Եդեմ, բաց ամֆիթատրոն 2500 հանդիսատեսի համար և այլ թանգարանային, ցուցահանդեսային, կոնգրեսային և ռեկրեացիոն բաց և փակ (շուրջամյա շահագործման համար) հարթակներ: Բացի այդ, այնտեղ կլինեն սպասարկման եւ ծառայողական շենքեր, խանութներ, ռեստորաններ, ինչպես նաեւ բազմաթիվ տարածքներ զբոսանքի համար։ Այսպիսով՝ թեմատիկ այգու զբաղեցրած ընդհանուր տարածքը կկազմի մինչեւ 100 հա, դա կլինի բավականին մասշտաբային նախագիծ, այդ թվում ՝ աշխարհի ամենահայտնի պատմամշակութային օբյեկտների համեմատությամբ: Այս բոլոր մտահղացումների իրականացման նպատակով կներգրավվեն ինչպես Հայաստանի, այնպես էլ այլ երկրների փորձագետներ ու գիտնականներ, բարեգործական հիմնադրամներ, կրոնական ու հասարակական կազմակերպություններ։

<Նոյյան Տապան> նախագիծը կայուն ռեսուրս կդառնա երկրի տնտեսության զարգացման համար ։ Նախագծի իրականացման ընթացքում կապահովվի ավելի քան 3 հազար աշխատատեղ տարբեր ոլորտներում, ինչպես նաեւ սպասարկման եւ տրանսպորտային ենթակառուցվածքների բարելավում, կստեղծվեն լրացուցիչ հնարավորություններ փոքր եւ միջին բիզնեսի զարգացման համար, ինչը հետագայում կնպաստի պետական բյուջեի եկամուտների ավելացմանը: Արդեն գործող այգում անձնակազմի թիվը կկազմի 250-300 մարդ։

Այս պահին ակտիվ աշխատանք է տարվում պոտենցիալ ներդրողների որոնման ուղղությամբ՝ այդ լայնածավալ նախագիծը ֆինանսավորելու նպատակով, սակայն գործընթացը չի կարող հետագա զարգացում ունենալ առանց պետական մարմինների համաձայնեցման, որոնք գտնվում են այդ հարցի քննարկման փուլում ։

Ներկայումս քննարկվում է այգու տեղակայման մի քանի տարբերակ։ Նախագծի բյուջեն 65 մլն ԱՄՆ դոլար է, որը կփոխհատուցվի (ամենապահպանողական տարբերակով եւ առանց եկամտի լրացուցիչ աղբյուրներ ներառելու ՝ հանրային սննդի, միջոցառումների կազմակերպման եւ այլն) 7 տարվա ընթացքում:

Նախագծի նախաձեռնությամբ հանդես է գալիս թիմը, որում ընդգրկված են Անդրեյ Կորժակովը, ով Ռուսաստանի տարածքում խոշորագույն համաշխարհային բրենդերի բարձր տեխնոլոգիական բարդ նախագծերի ղեկավարման փորձ ունի, տնտեսագետ, գործարար, վիզիոներ Իգոր Ֆիլոնենկոն, Ֆրանսիայից գործարար Պատրիս Լե Լաննը: Ներկայումս նախագծի թիմն ընդլայնվում է՝ մեր հայրենակիցների և Սփյուռքի ներկայացուցիչների հաշվին:

Նախագիծը ակտիվ աջակցություն է գտել Ռուսաստանում Հայ Առաքելական Եկեղեցու ղեկավարության, հայկական սփյուռքի ներկայացուցիչների, գիտության եւ մշակույթի գործիչների շրջանում: Մենք անպայման կտեղեկացնենք Ձեզ, մեր հարգարժան ընթերցողներին այս նախագծի զարգացմանն ուղղված հետագա քայլերի մասին և հարցազրույցների շարք կպատրաստենք դրա բոլոր ակտիվ մասնակիցների հետ։