Արմինֆո. Երեվան, 19 փետրվարի, Արմենպրես: ՄԱԿ-ում, որպես պաշտոնական փաստաթուղթ, փետրվարի 19-ին տարածվել է Արցախի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարար Դավիթ Բաբայանի նամակը Օրգանազիայի գլխավոր քարտուղար Անտոնիո Գուտերեշին ՝ Ադրբեջանի իշխանությունների կողմից ադրբեջանական օկուպացիայի տակ գտնվող Արցախի տարածքներում հայկական մշակութային ժառանգության համակարգված և միտումնավոր ոչնչացման կապակցությամբ, ինչը միջազգային իրավունքի կոպիտ խախտում է: Ինչպես "Արմենպրես" - ին տեղեկացրին ԱՀ արտաքին գործերի նախարարության տեղեկատվության և հասարակայնության հետ կապերի վարչությունից:
Այսպես, Բաբայանն իր նամակում ՄԱԿ-ի Գլխավոր քարտուղարի ուշադրությունն է հրավիրում այն հանգամանքի վրա, որ լուրջ հիմքեր կան ենթադրելու, որ ադրբեջանական իշխանությունները հող են նախապատրաստում այդ տարածքներում հայկական մշակութային ժառանգության ամբողջական մասսայական ոչնչացման և արտեֆակտների վերացման համար։
Նա նշել է, որ ՄԱԿ-ում Ադրբեջանի մշտական ներկայացուցչի 2020 թվականի դեկտեմբերի 18-ին գլխավոր քարտուղարի անունով ուղղված նամակում ադրբեջանական իշխանությունները հանդես են եկել բացարձակ անհեթեթ և անհավանական մեղադրանքներով ՝ պնդելով, որ Արցախի Հանրապետության իշխանությունները <ենթարկվել են օքսիդացման և քացախով քսվել> հայկական խաչքարեր (խաչի փորագրված քարե կոթողներ), <նրանց հնության հուշարձաններ տալու համար, իսկ հետո [նրանք] ենթարկվել են < անվիճելի> որպես այդ շրջանում հայկական դարավոր արմատների ապացույց>։
"Այդ մեղադրանքները կտրականապես կեղծ են, եթե չասենք ծիծաղելի ։ Սակայն Ադրբեջանի շահադիտական և շինծու մեղադրանքներին պետք է ամենայն լրջությամբ վերաբերվել, քանի որ դա Ադրբեջանի կողմից տարածաշրջանում հայկական պատմական և մշակութային ժառանգության սիստեմատիկ ժխտման և ոչնչացման չարագուշակ նախաբան է ։ Ավելի վաղ Մենք Ձեր ուշադրությունն ենք հրավիրել Ադրբեջանի շարունակվող պետական արշավի վրա, որն ուղղված է Ադրբեջանի վերահսկողության տակ գտնվող բոլոր հայկական պատմամշակութային հուշարձանների ամբողջական կամ մասնակի ոչնչացմանը", - ընդգծել է Բաբայանը:
Ընդ որում, որպես հայկական մշակութային ժառանգության ոչնչացման ամենաողբերգական փաստ, նախարարը բերել է 1997-2006 թվականներին Նախիջևանի Հին Ջուղայի հայկական գերեզմանոցի մի քանի հազար միջնադարյան խաչքարերի կանխամտածված ոչնչացումը:
"Վերջերս Արցախի Հանրապետության և նրա ժողովրդի դեմ Ադրբեջանի ագրեսիայից հետո մեր մտահոգություններն ուժեղանում են։ Ադրբեջանը արհեստական խոչընդոտներ է ստեղծում ՄԱԿ-ի կրթության, գիտության և մշակույթի հարցերի կազմակերպության (UNESCO) որոշման ճանապարհին Արցախ և հարակից շրջաններ տեխնիկական օգնության առաքելություն ուղարկել ՝ տուժած տարածքներում առավել նշանակալի մշակութային արժեքների նախնական ցանկ կազմելու նպատակով: UNESCO-ի ներկայացուցիչը վերջերս մամուլի համար արված հայտարարության մեջ ընդգծել է Ադրբեջանի հաստատակամությունն այդ հարցում. Այն լիակատար աջակցություն է ստացել Հայաստանի Հանրապետությունից, ինչպես նաև Արցախի Հանրապետությունից ։ Միայն Ադրբեջանը դեմ է դրան ՝ փորձելով քաղաքականացնել այդ հարցը ։ Ադրբեջանի թշնամական վերաբերմունքը UNESCO-ի առաջարկի հանդեպ և նրա հետ ժամանակին չհամաձայնելու ցանկության բացակայությունը խախտում են նույնիսկ 1954 թվականի զինված հակամարտության դեպքում մշակութային արժեքների պաշտպանության մասին Հաագայի կոնվենցիայի 2-րդ արձանագրության 5-րդ հոդվածով նրա պարտավորությունները, որտեղ նախատեսված է կոնկրետ պահանջ... ներառում են, անհրաժեշտ դեպքերում, ցանկերի կազմում", - հավելել է Արցախի ԱԳՆ ղեկավարը։
Նամակում նաև նշվում է, որ խորհրդային տարիներին և 1992-1994թթ. ընթացքում Արցախի Հանրապետության դեմ ռազմական ագրեսիայի ընթացքում Ադրբեջանի իշխանությունները ոչնչացրել և ոչնչացրել են 167 հայկական եկեղեցի, 8 վանական համալիր և 123 գերեզմանոց: Նույն ժամանակահատվածում շուրջ 2500 հայկական խաչքար և ավելի քան 10 000 Հայկական տապանաքար ավերվել և օգտագործվել են որպես շինանյութ։
"Ներկայումս Ադրբեջանի կողմից բռնազավթված Արցախի Հանրապետության տարածքներում գտնվող հայկական ժառանգության բոլոր մշակութային հուշարձանների ոչնչացման վտանգն ակնհայտ է, և այն անխուսափելի է։ Սույնով առաջարկում եմ Գլխավոր քարտուղարին արդյունավետ քայլեր ձեռնարկել հայկական պատմական, մշակութային և կրոնական հուշարձանների պաշտպանությունն ապահովելու համար, նպաստել UNESCO-ի դերի կատարմանը և այդ առումով ընդլայնել նրա հնարավորությունները; և պահանջել Ադրբեջանի իշխանություններից հարգել և կատարել հայկական մշակութային ժառանգության պահպանման իրենց պարտավորությունները, որը ներկայումս գտնվում է Ադրբեջանի արդյունավետ վերահսկողության տակ, և հրաժարվել նրա ոչնչացման և ոչնչացման նրանց արատավոր քաղաքականությունից", - ամփոփել է Բաբայանը։
Բաբայանի նամակի ամբողջական տեքստին կարող եք ծանոթանալ հետևյալ հղումով՝ https://www.undocs.org/ru/A/75/739