Շաբաթ, 5 Սեպտեմբերի 2015 08:53

  

Օգոստոսի 25-ին Վենետիկի հանձնաժողովի անդամ Քրիստոֆ Գրաբենվարտերը, վկայակոչելով եվրոպական ստանդարտները, Երևանում հյատարարեց Հայաստանի նոր սահմանադրությունում միասեռ ամուսնությունների թույլատրման անհրաժեշտության մասին: Արդյո՟ք Հայաստանի պայմաններում այդ հայտարարությունը հռետորական է հնչում, հաշվի առնելով, որ հենց նույն Եվրոպայում մի քանի տասնամյակ առաջ ամեն ինչ սկսվել է հենց նման հայտարարություններով …

 

Համաձայն եմ: Անշուշտ, գործընթացը շատ ավելի խորն է, քան թվում է առաջին հայացքից: Սկսեմ այն բանից, որ այսօր գոյություն ունեցող օրենսդրությունն ընդհանուր ոչինչ չունի հայ ժողովրդի, նրա պատմության, ավանդույթների, մարդու, կյանքի ըմբռնման հետ: Առավել ևս` այդ ամենի հետ ընդհանուր ոչինչ չի ունենա այսօր մեզ այդպես եռանդագին պարտադրվող օրենսդրությունը: «Հայաստանում, առանձին վերցրած, Սահմանադրության հարց չկա: Կա այս  կամ այն ուղղությամբ երկրի վերակառուցմանն առնչվող օրենսդրության հարց: Նախկինում, 90-ական թվականների սկզբին, մենք դեռ մի կերպ գոյատևում էինք: Իսկ ԽՍՀՄ-ում մենք, նույնիսկ, առաջին երկիրն էինք, որ հստակ հայտարարեց, որ իր տարածքում գործում են իր իսկ կողմից վավերացված խորհրդային օրենքները: Այսինքն, այն տարիներին ժողովրդական շարժումը հստակ գիտակցում էր օրենսդրության դերն ու կարևորությունն արդի աշխարհում, թեև գործեց նաև կոպտագույն սխալ` շատ բան վերցնելով դրսից: Հետագայում այդ սխալը Հայաստանի համար դարձավ թելադրող: Իսկ նախարարություններին առընթեր գործող ծրագրերի իրականացման գրասենյակներում, որոնք, որպես կանոն, ֆինանսավորվում էին վարկային միջոցների հաշվին, նախագծում էին Հայաստանի արդյունաբերության, գիտության և այլնի վերացմանը նպատակաուղղված ծրագրեր: Դրան զուգընթաց այդ գրասենյակները, դարձյալ որպես կանոն, մշակում էին օրենքներ, որոնք Հայաստանը տանում էին համապատասխան ուղղությամբ` արևմտյան գործընկերների թելադրանքով: Այլ խոսքով, մենք ֆինանսավորում էինք նախագծեր, որոնք կառավարվում էին դրսից և նպատակաուղղված էին մեր լիակատար հարստահարմանը:

 

Դուք խոսում եք անցնյալ ժամանակով, սակայն, չէ որ այդ գործընթացն այսօր էլ շարունակվում է ..

 

Անշուշտ: Հենց նույն Վենետիկի հանձնաժողովը ոչ այլ ինչ է, եթե ոչ` խոշոր արտաքին գրասենյակ, որը մեթոդաբանական ղեկավարում է իրականացնում Հայաստանում օրենսդրություն գրող գրասենյակների նկատմամբ, որը նպատակաուղղված է նրա կործանմանը: Մղձավանջն այն է, որ դրանք քայքայում են մարդուն, նրան դարձնելով հեշտությամբ մանիպուլյացիայի ենթարկվող  և կառավարվղո: Դրա համար նրան հարկավոր է վերածել միաչափ էակի, որը ղեկավարվում է բացառապես նյութական պահանջմունքներով և դրանք բավարարելու համար միջոցների կուտակման մոլուցքով: Բնականաբար, դա արվում է ոչ միայն մեր ժողովրդի նկատմամբ, դա համաշխարհյին թրենդ է:

 

Այլ խոսքով` սահմանադրության բարեփոխման գաղափարը Հայաստան է եկել Արևմուտքի՟ց:

 

Անկասկած: 2013 թվականի սեպտեմբերի 3-ին Սերժ Սարգսյանը հրապարակեց Մաքսային միությանն անդամակցելու մտադրությունը, իսկ 4-ին` Սահմանադրության բարեփոխման հանձնաժողովի ստեղծման վերաբերյալ հրամանագիրը: Այսինքն, մեկ ձեռքով նա ընծա մատուցեց Վլադիմիր Պուտինին, իսկ մյուսով` արևմտյան աշխարհի ղեկավարներին: Այն շիզոֆրենիան, որը կրում են բազմաթիվ հայ, այսպես կոչված, փորձագետներ` առ այն, թե ապագա Սահմանադրությունը պաշտպանելու է մարդու իրավունքներն ու հիմնարարար ազատությունները, ես որակում են զառանցանք: Իրականում` հանրության աչքի առջև կատարվում է հանցագործություն ընդդեմ մարդկության, ինչն այսօր ոչնչացվում է: Մարդը վերածվում է կենդանու` հաճույքների գերբնական պահանջմունքով:

 

Ինչի՟ համար է այսօր Արևմուտքին հարկավոր Հայաստանի նոր սահմանդրություն, հաշվի առնելով, որ, վերջին հաշվով, մենք վաղուց այդ վիճակում ենք, որի մասին Դուք խոսում եք:

 

Բարեբախտաբար, դա այնքան էլ այդպես չէ: Վերջին 10 տարվա ընթացքում Հայաստանն Արևմուտքի կողմից «հանձնարարված» մի ամբողջ շարք օրենքներ չի ընդունել` երկրում բողոքի շարժումների առաջացման շնորհիվ: Օրինակ, արժեքների համակարգի` ընտանիքի, եկեղեցու, երեխայի հետ աշխատող ինստիտուտների ոչնչացմանը նպատակաուղղված օրենքները: Նոր Սահմանադրությունում այդ բոլոր արժեքները, բնականաբար, միջնորդավորված, նախանշված են որպես առաջնային նպատակ, որը ենթակա է ապաինտեգրման և հետագա ոչնչացման: Եվ միասեռ ամուսնությունները, որոնց մասին Երևանում սկսել են խոսել, այդ արժեքների ոչնչացմանը նպատակաուղղված մեխանիզմներից մեկն է միայն:

 

Ո՟րն է Սերժ Սարգսյանի շահը` Արևմուտքի հանձնարարած նոր Սահմանադրության առաջ մղումից: 

 

Առաջին հերթին` համապատասխան հարաբերությունների կառուցումը: Հայաստանի սահմանարդության բարեփոխման նախագիծը կրում է առաջնահերթ աշխարհաքաղաքական բնույթ և արդեն հետո նպատակաուղղված է սեփական իշխանության պահպանմանը: Արևմուտքի «հանձնանարարած» սահմանադրության առաջ մղումից Սերժ Սարգսյանի «երեսայուղը», առաջին հերթին, ԱՄՆ-ի և Եվրոպայի հետ համապատասխան հարաբերությունների կառուցումն է: Իսկ նրա «առաջին քարտուղար» դառնալու ձգտման մասին խոսակցությունները ոչ այլ ինչ են, եթե ոչ` երկրորդական հարցի շուրջ շաղակրատանք` այն ժամանակ, երբ մենք կորցնում ենք մեր երկիրը: Հայաստանի աշխարհաքաղաքական չկայացման ֆոնին Արևմուտքի գլխավոր նպատակն ԱՄՆ հիմնական աշխարհաքաղաքական մրցակցի` Ռուսաստանի «ականջներն» են, Հայաստանում իշխանության համար պայքարի վերաբերյալ առասպելներով նրան հիմարացնելը, որոնք այնքան սովորական են Ռուսաստանի և այնտեղի աստիճանավորների համար: Իսկ գլխավոր քարտուղարի մասին խոսակցությունները նախատեսված են Ռուսաստանի տխմարներից խնդրի աշխարհաքաղաքական էությունը թաքցնելու համար:

 

Այսինքն, զիջելով ԵԱՏՄ-ին Հայաստանի անդամակիցության հարցում, Արևմուտքը Ռուսաստանին մատուցում է բոլլլորովին այլ ուղղությամբ ընթացող երկի՟ր:

 

Իհրակե: Ռուսաստանին մատուցում է կառավարման այնպիսի համակարգ ունեցող երկիր, որն անհամեմատ ավելի հեշտությամբ է ենթակա Ռուսաստանի աշխարհաքաղաքական  մրցակիցների արտաքին մանիպուլյացիային: Չեմ դիվայնացնի Արևմուտքը,  քանի որ Արևմուտքն ինքը հնազանդ է համաշխարհային կառավարման հենց նույն կառուցվածքին: Մենք դեռ պետք է աճենք ու աճենք` մինչև հասնենք այն բանին, ինչ կատարվում է Եվրոպայում, ում քաղաքակրթությունն այժմ դանակի տակ է, և դրան զուգընթաց այժմ Եվրոպան հեղեղում են փախստականների հոսքերը` աստիճանաբար վերացնելով Հին աշխարհի քաղաքական և տնտեսական համակարգը: Դա անում է աշխարհը` կառավարման համակարգով, որտեղ առաջին գործիքն ԱՄՆ կառավարությունն է, իսկ երկրորդը` Մեծ Բրիտանիայի կառավարությունը: Ընդ որում, աշխարհի երկրների մեծ մասի կառավարություններն իրականացնում են, առաջին հերթին, համաշխարհային կառավարման ծրագրեր, իսկ հետո արդեն` ազգային: Արդյո՟ք Բրիտանիայի և Ֆրանսիայի ազգային շահերից էր բխում Լիբիայի վրա հարձակումն ու ջախջախումը: Իհրակե` ոչ, քանի որ այսօր Լիբիայի զավթված տարածքից փախստականների հոսքերը ներխուժել են հենց այդ երկրներ: Հասկանալի է, որ Լոնդոնում և Փարիզում որոշումները չեն կայացվել` սեփական ազգային շահերից ելնելով:

 

Մենք տեսնում ենք, որ Ռուսաստանի ղեկավարությունը նույնպես գործում է Ձեր նկարագրած տրամաբանության շրջանակում:

 

Անտարակույս: Դեռ երկու տարի առաջ Ռուսաստանի ղեկավարությունն այդ ակումբի հլու հնազանդ անդամ էր: Խռովությունն սկսվեց սիրիական հարցից, երբ Ռուսաստանն ու Չինաստանը վետո կիրառեցին Սիրիայի վերաբերյալ ՄԱԿ Անվտանգության խորհրդի բանաձևի նկատմամբ: Ինչից հետո Ռուսաստանը, որպես անհնազանդության համար պատիժ, ստացավ Ուկրաինան և ողջ մնացածը: Սակայն, եթե անգամ Ռուսսատանն ու Չինաստանը պայքարում են բացառապես անգլոսաքսոնական համակարգը կոտրելու համար` հետագայում նրանց տեղն զբաղեցնելու նպատակով, իսկ նման կասկած կա, ապա, միևնույն է, գոյություն ունեցող համակարգի հակակշռի առաջացումը ոգեշնչում են նրանց, ովքեր չեն ցանկանում ապրել իրենց պարտադրվող կանոններով:

 

Հայաստանի կողքին գտնվում է հազարամյակների պատմություն ունեցող երկիր` Իրանը , որը տեղի չի տալիս արտաքին ազդեցությանը: Արդյո՟ք վերը նշված մեխանիզմները կարող են աշխատել այդ երկրում:

 

Իսլամական հեղափոխությունից հետո նման սցենարներ բազմիցս փորձարկվել են Իրանում: Չի ստացվել: Ամենահետաքրքիրն այն է, որ շատերն Իրանում որպես Արևմուտքի ազդեցությանը տեղի չտվող դիտարկում են Հայաստանը: Եվ նրանք իրավացի են: Մենք ունենքհասարակական ինստիտուտների միջոցով դիմադրության համակարգ, օրինակ, պետության մնացորդները, և մեր ներքին էությունը:

 

Ընտանիքն ու օջախը՟:

 

Անկասկած: Յուրաքանչյուր հայի մեջ կա ամրոց, որին նա ոչ ոքի մոտ չի թողնի: Նա կարող էլ լինել գող, սրիկա, համաշխարհային իմպերիալիզմի գործակալ, բայց նրա հայությունը նրան թելադրում է պահպանել այն, ինչն ստեղծվել է հեռավոր անցյալից: Բավական դժվար է սահմանել դրա էությունը, չնայած տունը, ընտանիքի հետ միասին, անկասկած, այդ ամրոցի արտաքին դրսևորումներն են: Բայց կա դրա շարունակությունը, օրենակ, իրանցիները հստակորեն այն տեսնում են մեր մեջ, իսկ մենք` նրանց մեջ: Իրանիցներին, ի տարբերոթյուն մեզ, հաջողվեց պետությունը հարմարեցնել այդ ամրոցի պահպանմանը, դրա ամար էլ նրանք ամուր են կանգնած այսօրվա աշխարհում և հանդիսանում են Հայաստանի կարևորագույն, բնական, քաղաքակրթական դաշնակիցը:

 

Ի՟նչն է այսօր Հայաստանին խանգարում քաաղքակրթական այդ դաշինքը հասցնել ռազմավարական մակարդակի և, առնվազն, հավասարակշռել Ռուսաստանի դերն ու ազդեցությունն անվտանգության ապահովման և տնտեսության ու էներգետիկայի ոլորտներում:

 

Հայերն առևտրականներ են, որոնք սովոր են սակարկել ամեն ինչում, միայն` ոչ պետական քաղաքականության հարցերում: Հայաստանում յուրաքանչյուր պաշտոնատար անձ, յուրաքանչյուր խումբ սակարկում է ազգի, պետության, հայրենիքի շահերի շուրջ, պատրաստ է ամեն բան վաճառել հարստություն ստանալու և իշխանությունը պահպանելու նպատակով: Իսկ այդպիսի վիճակում մարդուն ոչ ոք ինքնուրույն գործելու հնարավորություն չի տա: Այդ լույսի ներքո Ռուսաստանի աչքերում Հայաստանը, նույնիսկ, ոչ թե ֆորպոստ է, այլ` տարածք, որը պետք է նրանք բարեկարգեն, քանի որ Հայաստանը պիտանի չէ նույնիսկ ֆորպոստի դերի համար: Հենց որ Երևանի ղեկավարությանը, օրինակ, ամերիկացիները, առաջարկեն ավելի լավ մի բան, քան` ռուսները, անմիջապես ամեն ինչ և բոլորին կվաճառի: Այդուհանդերձ, ելնելով մեր իշխանության այդ նույնականացունից, ստիպված ենք փաստել, որ իրանական ուղղությունն իրոք գերակայություն է Հայաստանի արտաքին քաղաքականության համար: Ի տարբերություն Եվրոպայի և ԱՄՆ-ի, գլոբալ իմաստով,  Իրանը, Ռուսաստանը, Հնդկաստանն ու Չինաստանը Հայաստանի դաշնակիցներն են նորմալ մարդու համար հակաբնական կեղծ արժեքների քարոզման դեմ պայքարում: