Չորեքշաբթի, 16 Մարտի 2016 07:01

 

Կիսվեք կառավարությունում մի շարք ղեկավար պաշտոններում վերջին հրաժարականների և նշանակումների պատճառների Ձեր վարկածով: Արդյո՞ք գործող նախագահի այդ նշանակումը պայմանավորված է կառավարման խորհրդարանական համակարգի անցմամբ և սեփական դիրքերն ամրապնդելու նրա ձգտմամբ:

 

Նպատակը հասկանալու համար անհրաժեշտ է այդ գործընթացը բաժանել երկու հիմնական փուլի: Առաջինը հիմնվում է ՀՀԿ և ՀՅԴ միջև համագործակցության շուրջ պայմանավորվածության վրա, ինչի առնչությամբ տեղի ունեցով երեք նախարարների փոփոխությունը: Երկրորդ փուլը ոչ մի առնչություն չունի նշանակվածների ոչ քաղաքական պատկանելության, ոչ մասնագիտական որակավորման հետ: Սերժ Սարգսյանը, պարզապես, պաշտոններ է տվել իր անմիջական շրջապատի մարդկանց, ովքեր, համապատասխանաբար, վայելում են նրա անձնական վստահությունը: Դրանով իսկ նախագահը լուծել է երկու հիմնական խնդիր: Կրկին առանձնացել է երկու նախարարությունները, որոնք միավորվել էին Հովիկ Արահամյանի կողմից վարչապետի պաշտոնն ստանձնելիս, ինչպես նաև պաշտոնանկ է արել այն նախարարներին, որոնց իր հետ բ երել էր Աբրահամյանը` Երվանդ Զախարյանին և Կարեն Ճշմարիտյանին:

Դրանով իսկ Սարգսյանն ակնհայտ կերպով ցույց տվեց իր դժգոհությունը վարչապետի քաղաքականությունից: Եվ, վերջապես, նոր Սահմանադրության և Ընտրական օրենսգրքի հիման վրա  խորհրդարանական ընտրությունների նախաշեմին Սարգսյանի համար չափազանց կարևոր է ամրապնդել սեփական իշխանությունը: Դեռ պարզ չէ, թե անձամբ նա ինչ պաշտոն կզբաղեցնի ընտրություններից հետո, սակայն «սեփական» նախարարներն իշխանական նոր բուրգի կառուցման ժամանակ նրան, հաստատ, չեն խանգարի

 

Հովիկ Աբրահամյանն արդեն հայտարարել է իշխանության նոր համակարգում վարչապետության պահպանման իր հավակնությունների մասին: Արդյո՞ք իշխանության կառուցվածքում բոլոր փոփոխություններն ուղղված են առաջին հերթին նրա դեմ՝ որպես իշխանության համար պայքարում հիմնական մրցակցի:

 

Իշխանության համար պայքարում Սերժ Սարգսյանի հիմնական մրցակիցը եղել և մնում է Ռոբերտ Քոչարյանը: Այնուամենայնիվ, գործող վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանը որոշակի պահի միանգամայն կարող է միավորվել Ռոբերտ Քոչարյանի հետ` Սերժ Սարգսյանի դեմ իշխանության համար պայքարում: Այդպիսով, վերջին բոլոր պաշտոնանկությունների տրամաբանությունը, ի թիվս այլ հանգամանքների, բացատրվում է նաև հանուն իշխանության պայքարով:

 

Վարդան Օսկանյանի կողմից ստեղծվող կուսակցության հետևում նույնպե՞ս քոչարյականական հետք է նշմարվում:

 

Անշուշտ: Դժբախտաբար, Քոչարյանը շարունակում է քաղաքականությունում փոխանձանց օգնությամբ հանդես գալու փորձերը: Մենք դա տեսել ենք ԲՀԿ պարագայում, մենք դա տեսնում ենք այժմ` Վարդան Օսկանյանի նոր կուսակցություն ստեղծելու փորձերում: Երկու դեպքում էլ նրանց հետևում կանգնած է Ռոբերտ Քոչարյանը, և Սերժ Սարգսյանը դա հրաշալի հասկանում է:

 

Խորհրդարանական հանրապետության պայմաններում էլ երկրի միանձնյա կառավարումն իր ձեռքում պահելու Սերժ Սարգսյանի ձգտումը հստակ դիտվել է նրա նախաձեռնության առաջին իսկ օրերից: Արդյո՞ք գործող նախագահը կկառավարի երկիրը ՙգենսեկի ինստիտուտի՚ վերականգնման միջոցով, թե՞ կգնա ծեծված ճանապարհով և կզբաղեցնի վարչապետի պաշտոնը:

 

Ամենայն հավանականությամբ, գործող նախագահը կգնա վարչապետության, քանի որ «գենսեկի ինստիտուտի՚ վերականգնումը կարող է ավարտվել լիակատար անհաջողությամբ:Պատճառն այն է, որ նոր Սահմանադրությամբ, չիգիտեմ` զուտ պատահմամբ կամ էլ կանխամտածված, ՀՀԿ ղեկավար դերը, ինչպես ԽՄԿԿ դեպքում էր, ոչ մի կերպ ամրագրիված չէ: Այդ լույսի ներքո թե փաստացի, թե իրավաբանորեն 2017  թվականից հետո Հայաստանը կկառավարի, այնուամենայնիվ, վարչապետը:

 

Այսինքն՝ կարծում եք, որ 2017 թ. ընտրություններում հանրապետականները հերթական հաղթանակի երաշխիքներ չունե՞ն:

 

Կարծում եմ, նման երաշխիքներ, այնուամենայնիվ, կան: Առաջին հերթին դրանք կայանում են Հայաստանում ընդդիմության անհետացման մեջ: Ընդդիմությունը կամ չկա, կամ այն ամբողջովին վերահսկելի է: Երկրորդ երաշխիքը նոր Ընտրական օրենսգրքում է, ըստ որի՝ իշխանությունը Հայաստանում փաստացի վստահվում է օլիգարխներին: Իսկ օլիգարխների առանցքակետը Հայաստանում այսօր ՀՀԿ-ն է, այլ կուսակցություններում նրանք չկան:

Այնուամենայնիվ, իր գործողություններով Սերժ Սարգսյանն արդեն այսօր փորձում է վերաապահովագրվել: Որքան էլ նրա կամ ՀՀԿ ՙհագով կարված՚ լինի նոր Սահմանադրությունը, Հայաստանն, այնուամենայնիվ, վերածվում է խորհրդարանական երկրի: Իսկ խորհրդարանական երկրում իշխանափոխություն ավելի հաճախ է տեղի ունենում: Այդ պատճառով Սարգսյանը փորձում է նախապես ստեղծել համակարգ, որը կարող է սաղմնային վիճակում ոչնչացնել նման իշխանափոխությունը:

 

Նորացված Սահմանադրությամբ զգալի դեր է հատկացվում, այսպես կոչված, ՙերկրորդ կուսակցությանը՚, որը հանրապետականներից հետո ձայների քանակությամբ երկրորդը կլինի 2017 թ. ընտրություններում: Ձեր կարծիքով, գոյություն ունեցող կուսակցություններից ում է հատկացված այդ դերը:

 

Կարծում եմ՝ ՀՀԿ-ից հետո երկրորդ կուսակցությունը 6-րդ գումարման խորհրդարանում ՀՅԴ-ն կհանդիսանա, որն ընտրություներից հետո անպայման կոալիցիա կկազմի հանրապետականների հետ: Առայժմ ամեն բան այդ սցենարի ուղղութամբ է գնում:

Դաշնակցականները շատ լավ հասկանում են, որ ՀՀԿ հետ միությունը բավական կեղտոտում է իրենց: Ուստի այդ միությանն անդամակցելու համար իրենք պետք է հստակ երաշխիքներ ստանային, որ իշխանությունում կմնան նաև խորհրդարանական ընտրություններից հետո: Երկրորդ նման կուսակցությունը, որին Սերժ Սարգսյանը կնշանակի ընդդիմության դերում, կարծում եմ, ՙՕրինաց երկիրը՚ կհանդիսանա, որը կլինի շատ հարմար, ամբողջովին կառավարելի ընդդիմություն: Տվյալ պահին գոյություն ունեցող քաղաքական ճարտարապետությունում միայն այս երկու ուժերն են նկատվում:

 

ՙԲարգավաճների՚ հերթական արտահոսքը կուսակցության շարքերից ցույց է տալիս, որ իշխանությունն արդեն չի շտապում հաստատել սահմանադրական հանրաքվեով ԲՀԿ առջև ստանձնած պարտավորությունները: Տեսնու՞մ եք ԲՀԿ-ին ապագա կառավարությունում և հաջորդ գումարման խորհրդարանում:

 

Ոչ, չեմ տեսնում: Այդ կուսակցությանը, կարծում եմ, միանշանակ դեր չի հատկացվի հաջորդ կառավարության ձևավորման գործում: Ավելին, համոզված չեմ, որ նրանք կկարողանան ընդհանրապես հաղթահարել խորհրդարանական ընտրությունների շեմը:

 

Հասկանալով, որ կանխատեսումներ անելն անշնորհակալ գործ է՝ այնուամենայնիվ, չեմ կարող չհարցնել առաջիկա խորհրդարանական ընտրությունների արդյունքների Ձեր կանխատեսման մասին…

 

Դժվար է ասել, թե ինչ իրադարձույթունների ականատես կդառնա հայ հասարակայնությունը մինչև ընտրությունները մնացած մեկ տարվա ընթացքում: Սակայն, համոզված եմ, որ արդեն այսօր կարելի է ասել, որ ՀՀԿ-ն և ՀՅԴ-ն իրենց տեղերը խորհրդարանում ապահովել են: Խորհրդարանում՝ որպես ընդդիմություն, կհայտնվի նաև ՙՕրինաց երկիրը՚:

Բնականաբար, ԱԺ-ում անհրաժեշտ կլինի նաև որևէ ոչ մեծ, ամենայն հավանականությամբ, ներկայումս ձևավորվող եվրոպամետ կուսակցություն: Հայաստանի արտաքին քաղաքական վեկտորի փոփոխություն 2017 թ. ընտրությունների և հաջորդող ընտրությունների ժամանակաշրջանում բացառված չէ: Այդ պատճառով, կարծում եմ, Հայաստանի շուրջ աշխարհաքաղաքական վերջին միտումների լույսի ներքո՝ խորհրդարանում նման եվրոպամետ ուժի առկայությունը շատ կարևոր է, ինչպես նաև Սերժ Սարգսյանի վերաապահովագրման տարր է հանդիսանում: Բացառում եմ նաև 6-րդ գումարման խորհրդարանում ՙԺառանգություն՚ և ՀԱԿ կուսակցությունների հայտնվելը:

 

Այսինքն՝ 2017 թ. խորհրդարանում հանրապետականների հետ պայմանավորվածություններ չունեցող քաղաքական ուժեր չե՞ն լինի:

 

Չեմ կարծում, որ նման ուժեր կարող են հայտնվել խորհրդարանում:

 

Ի՞նչ նկատի ունեիք՝ խոսելով Հայաստանի շուրջ աշխարհաքաղաքական միտումների մասին:

 

Առաջին հերթին Ռուսաստանի աստիճանական թուլացումը՝ ինչպես աշխարհում, այնպես էլ մեր տարածաշրջանում: Այդ պայմաններում Ռուսաստանի համար ավելի դժվար է դառնում պահպանել Կովկասում իր ազդեցությունը: Այստեղից հետևում է Բաքվից գործընկերների հետ ռուս պաշտոնյաների հանդիպումների հաճախացումը, Պուտին-Սարգսյան հանդիպումը, Մոսկվայի կողմից ղարաբաղյան հակամարտության վերաբերյալ հայտարարությունների հնչեցումը, որոնցում խոսք անգամ չկա ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահության ինստիտուտի մասին՝ այդ ձևաչափի լիակատար սպառման վերաբերյալ Բաքվի հայտարարությունների լույսի ներքո:

 

Այդ տրամաբանությունից է բխում նաև Հայաստանում ռուսամետ կուսակցության հայտնվելը՝ Ռուսաստանի հայերի միության ղեկավարի կողմից հայտարարվածի օրինակով…

 

Չեմ կարծում, որ Հայաստանում ռուսամետ կուսակցության հայտնվելը ձևավորվող քաղաքական կոնյունկտուրայի պայմաններում կարող է անհրաժեշտ լինել:

Երկար տարիներ ՙԲարգավաճ Հայաստանը՚ Սերժ Սարգսյանի գլխին կախված դագանակի գործառույթ է իրականացրել՝ Ռուսաստանի շահերին չհամապատասխանող նրա ցանկացած քայլի դեպքում: Եվ նա ազատվեց ԲՀԿ-ից՝ միայն այն բանցի հետո, երբ ԵՏՄ-ին Հայաստանի անդամակցության վերաբերյալ պայմանագիր ստորագրեց: Սակայն, չեմ բացառում վրացական սցենարի կրկնությունը Հայաստանում, և, համապատասխանաբար, ռուսաստանցի հայազգի օլիգարխների մուտքը հայկական քաղաքականություն: