Երեթշաբթի, 17 Մարտի 2015 14:37

 Գյումրիում Ավետիսյանների ընտանիքի սպանդից հետո ավելի քան երկու ամիս է անցել, սակայն ՙՊերմյակովի գործը՚ վարող ռուսական մարմինների տարածած ողջ տեղեկատվությունը չի անցնում ՙՎալերի Պերմյակովը պետք է նստի Ռուսաստանում՚ ոգով պարբերական հայտարարությունների շրջանակից: Այդպիսով, բավականին անկայուն իրավիճակում ինչ-որ պարզություն մտցնելու փոխարեն իրավապահները տարօրինակ ձևով այն, ընդհակառակը, սրում են: Արդյո՞ք Ձեզ տարօրինակ չի թվում դա, և որո՞նք են նման միտումների պատճառները`հաշվի առնելով, որ Հայաստանում արդեն լուրեր են պտտվում 102-րդ ռուսական ռազմակայանի նախապատրաստվող դուրս բերման վերաբերյալ:

 

Շատ լավ հասկանալով կատարվածի ողջ ծանրությունն ու հնարավոր հետևանքների խորությունը` հայ ընտանիքի յոթ անդամների սպանության շուրջ իրավիճակը գնահատելիս ես հետևում եմ նման դեպքերի նկատմամբ աշխարհում գործող նորմերին և կանոններին: Իսկ համաշխարհային փորձը ցույց է տալիս, որ զինծառայողները հանցագործությունների համար դատվում և պատիժը կրում են իրենց հայրենիքում: Եթե այդ առնչությամբ ինչ-որ կասկածներ կան, ապա խնդում եմ նայել հարցի պատմությունը: Այն հատկապես լավ է մշակված ԱՄՆ-ում, քանի որ հենց այդ երկիրն առավել թվով ռազմակայաններ ունի արտասահմանում, իսկ ամերիկացի զինծառայողները հանգիստ բարքով աչքի չեն ընկնում: Կարծում եմ, որ բանավեճի թեմա կարելի է բացել միայն այն դեպքում, եթե հայտնաբերվի թեկուզ մեկ դեպք, երբ ամերիկացի զինծառայողին դատել են այն երկրում, որտեղ նա հանցագործություն է կատարել: Հակառակ դեպքում քննարկելու ոչինչ չկա: Հենց այդ պատճառով բոլոր այն գործողությունները, որոնք այսօր ձեռնարկում են Ռուսաստանի քննչական մարմինները, ինչպես նաև դատավարությունը ռազմակայանի տարածքում անցկացնելու խոստումն արդեն Հայաստանին ընդառաջ մեծ քայլ է Ռուսաստանի կողմից` հաշվի առնելով ստեղծված միջազգային փորձը: Ինչ վերաբերում է 102-րդ ռուսական ռազմակայան ճակատագրին, ես չէի խտացնի գույները: Ռազմակայանը կատարում է իր խնդիրները, որոնցից հիմնականը կայունության ապահովումն է Կովկասում: Եթե առաջիկա տարիներին  իրավիճակը բարելավվի, և գտնվի լարվածության թուլացման տարբերակ, ապա տարածաշրջանում ռազմակայան էլ հարկավոր չի լինի:

 

Մոսկվայի և Բաքվի միջև հարաբերությունների ամրապնդմանը, ըստ որում`ոչ միայն բազմամիլիարդ զենքային գործարքների, այլ նաև էներգետիկ նախագծերի մասով, Արևմուտքի արձագանքը դրսևորվեց ադրբեջանցի պաշտոնյաների ցուցակի տեսքով, ովքեր այսուհետ զրկված են արևմտյան երկրներ մուտքի հնարավորությունից: ԱՄՆ-ը իր հերթին Հայաստանի հետ ոչ միայն տնտեսությունում, այլ նաև պաշտպանական ոլորտում հարաբերություններ զարգացնելու պատրաստակամություն է հայտնել: Եվ դա չնայած Գյումրիում 102-րդ ռազմակայանի առկայությանը: Կարելի՞ է արդյոք այս պայմաններում խոսել Հարավային Կովկասում Արևմուտքի և Ռուսաստանի աշխարհաքաղաքականությունում նոր միտումների մասին:

 

Աշխարհը փոխվել է, ընդ որում` փոխվել է այնքան, որ այսօր Ռուսաստանն արդեն չի ցանկանում ՙկթու կովի՚  դեր խաղալ` որքան  էլ շատերը դա ցանկանան: Այո, Ռուսաստանը դարձել է պրագմատիկ խաղացող համաշխարհային ասպարեզում. այնտեղ, որտեղ շոշափվում են նրա շահերը, նա չափազանց կոշտ է և հետևողական: Խոսքը վերաբերում է և Սիրիային, և Ուկրաինային, և վերջին տարիների մի շարք այլ իրադարձությունների: Այսօրվա Ռուսաստանն արդեն պատրաստ չէ անպատասխան բարեգործության: Այսօր Ռուսաստանի կողմից բացառապես իր պետական շահերի վրա հիմնված հարաբերություններ կառուցելու անհրաժեշտություն կա, և եթե իրավիճակը պահանջում է, ապա պետք է ձեռնարկվեն նույնիսկ բնավ ժողովրդականություն չվայելող քայլեր: Իմ կարծիքով, այսօր «Հարավային հոսքինե առնչվող իրավիճակն այդպիսի ցուցադրական քայլ է: Բուլղարիան` Ռուսաստանի վաղեմի «դաշնակիցըե, ցուցադրեց հաստատուն դիրքորոշմանն իր պատրաստ չլինելը, ինչպես նաև Սերբիան, որը, չնայած ռուսաստանամետ քաղաքականության պահպանմանն իր հավատարմությանը, հրաժարվեց Մոսկվայի հետ մի շարք համաձայնագրերի ստորագրումից Պուտինի Բելգրադ այցի ընթացքում: Նման իրավիճակում ՙՀարավային հոսքի՚ վերաբերյալ Մոսկվայի որոշումը միանգամայն սպասելի էր: Կարծում եմ`բավականին շատերը պետք է համապատասխան հետևություններ անեն այս իրավիճակից:

 

Ուկրաինայի շուրջ ճգնաժամն ուժեղացրել, թե՞ թուլացրել է Հարավային Կովկասում այս կամ այն գերտերության դիրքերը:

 

Ուկրաինայի շուրջ ճգնաժամը սրբագրել է Ռուսաստանի դիրքորոշումները, որոնք ավելի կոշտ են դարձել: Այսօր Մոսկվան պատրաստ է վճռական գործողությունների, ընդհուպ` զինված ուժերի կիրառում, և ՙձեռքերի ոլորմանը՚ տեղի չի տալիս: Եվ դա էլ ահազանգ է բոլոր նրանց, ովքեր ցանկանում են ընթանալ Մոսկվայի հետ նույն ճանապարհով: Վաղուց ժամանակն է, որ բոլոր այդ երկրներն արդեն կողմնորոշվեն:

 

Ռուսաստանի և Բելառուսի միջև սահմանին փաստացի մաքսակետի տեղադրումը հերթական անգամ ի հայտ բերեց ԵՏՄ թերությունները: Կարելի՞ է արդյոք այսօր ասել, որ եվրասիական ինտեգրումն առաջվա պես ակտուալ է, և երկբևեռ աշխարհի Ռուսաստանի ձգտման հիմքերից մեկն է հանդիսանում:  

 

Ռուսաստանի և Բելառուսի միջև սահմանին փաստացի մաքսակետի տեղադրումն Ուկրաինայի շուրջ իրավիճակի զարգացման և համաշխարհային քաղաքականությունում փոփոխությունների հետևանք է:

Ցավոք, Մինսկը  ցանկանում է առավելագույնս օգուտ քաղել բարդ իրավիճակում, որում հայտնվել է Մոսկվան: Եվ այսօր եվրոպական մի շարք երկրներից ՌԴ ներմուծման համար արգելված շատ ապրանքներ Ռուսաստան են ստացվում Բելառուսով: Մինչ այդ Մոսկվայի և Մինսկի հարաբերություններում խնդիրներ կային`կապված բելառուսական ձեռնարկություններում ռուսական նավթի վերամշակման և լուծիչների ու ՙտեխնիկական հեղուկների՚ անվան տակ Ռուսաստան բենզինի մատակարարումների հետ: Մինսկի կողմից ոչ կոռեկտ գործընկերային հարաբերությունների՚ նման փաստեր շատ են եղել, և ժամանակն է, որպեսզի Բելառուսի իշխանությունները վերջ տան դրան: Ինչ վերաբերում է հարցի երկրորդ մասին, ասեմ, որ Եվրասիական ինտեգրումն այսօր արդիական է` ինչպես երբեք: Անդրմայրցամաքային փոխադրամիջանցքների վերածնման գաղափարը, ինչպիսին է Մետաքսի մեծ ճանապարհը, ռուսական Հյուսիսային ծովային ուղու վերածնման հետ միասին վիթխարի հնարավորություններ է բացում: Մի քանի տարի առաջ հայկական ԶԼՄ-ների էջերին մենք խոսում էինք Հայաստանի` որպես ՙգլոբալ խաղաղության դարպասի՚ դերի մասին այդ գործընթացներում: Հայերն ու հայկական սփյուռքը կարող են և պետք է դառնան ԵԱՏՄ տնտեսության ուղեցույց համաշխարհային շուկայում: Դժբախտաբար, այն ժամանակ մեզ չլսեցին և այժմ էլ չեն լսում: Սակայն այլևս մտածելու ժամանակ չկա: