Չորեքշաբթի, 26 Փետրվարի 2014

 

Վերջերս Մոսկվայում Ձեր մասնակցությամբ կայացած կլոր սեղանի
արդյունքների
համաձայն`նվիրված
ռուսական
բանակի
սպառազինման
խնդիրներին,
վերջինիս
մասնակիցները
հանգել
են
եզրակացության,
որ
Ռուսաստանի
համար
գլխավոր
ռազմական
սպառնալիքն
ահաբեկչական
պատերազմն
է:
Ի՞նչ
նախադրյալներ
կան
նման
եզրահանգման
համար:

 

Այսօր աշխարհում ստեղծված ռազմաքաղաքական և ռազմա-ստրատեգիական
իրավիճակը
ստիպում
է
վերանայել
պետության
պաշտպանության
նկատմամբ
վերաբերմունքը:
Ահաբեկչական
սպառնալիքի
աճը,
Մերձավոր
Արևելքում,
ամենից
առաջ`Սիրիայում,
վերջին
իրադարձությունները
և
շատ
այլ
խնդիրներ
օրակարգային
են
դարձնում
երկրի
զինված
ուժերն
անհրաժեշտ
միջոցներով
ապահովման
անհրաժեշտությունը`իրենց
առջև
ծառացած
բոլոր
խնդիրների
լուծման
նպատակով:
Վերջին
քսան
տարում  ՌԴ ԶՈՒ վերազինման գործում լուրջ ձախողում էր դիտվում: Միայն վերջին տարիներին իրավիճակն սկսել է շտկվել, բայց դեռ շատ բան կա անելու համաշխարհային ասպարեզումն ուժերի
հավասարակաշռման
համար:
Միաժամանակ
պետք
է
հիշել,
որ
այսօր
զինված
ուժերի
բյուջեն
նախատեսվում
է
ծախսել
ոչ
միայն
սպառազինության
և
ռազմական
տեխնիկայի
նոր
նմուշների
գնման,
այլ
ամենից
առաջ`
ենթակառուցվածքի
վերստեղծման
վրա:

 

ԱՄՆ-ը և Ռուսաստանը երկու ՙժնևների՚ արդյունքներով համաձայնության են հանգել
որոշակի
հարցերում,
մասնավորապես`Սիրիայի
և
Իրանի:
Կարելի՞
է
արդյոք
այսօր
խոսել
պայմանավորվածությունների
առկայության
մասին,
ինչը
թույլ
է
տալիս  կարգավորել երկու գերտերությունների տարածաշրջանային քաղաքականությունը:

 

Ցավոք, ես այդքան լուրջ չէի վերաբերի ձեռք բերված պայմանավորվածություններին: 
Պատմությունը
ցույց
է
տալիս,
որ
ԱՄՆ-ը հակված
չէ
փոխզիջումների,
և
մեծամասամբ
հասնում
է
իր
սկզբնական
նպատակներին,
նույնիսկ
եթե
միջանկյալ
փուլերում
ստիպված
է
լինում
ժամանակավորապես
նահանջել:
Այդպես
է
նաև
Սիրիայի
շուրջ
բանակցությունների
հարցում.
իրավիճակը
դիվանագիտական
ուղիներով
փակուղի
է
մտցվում,
իսկ
Վաշինգտոնը
չի
դադարում
կրկնել,
որ
Դամասկոսի
նկատմամբ
ռազմական
գործողությունների
ծրագրերն
ուժի
մեջ
են
մնում:
Ինչ
վերաբերում
է
Թեհրանին,
այստեղ
Վաշինգտոնը
հույսը
դրել
է
ներքին
իրավիճակի
սրման
վրա:  Այս առումով Սիրիայի և Իրանի առնչությամբ ռազմավարական ծրագրերը չեն փոխվել,
փոխվել
են
միայն
դրանց
ձեռքբերման
միջոցները:
Այդ
պատճառով
այստեղ
լուրջ
գործընկերության
և
Ռուսաստանի`որպես
գործընկերոջ,
դերի
մասին
խոսելու
հարկ
չկա:

 

Ինչո՞վ է պայմանավորված միջուկային խնդրի շուրջ ՙվեցյակի՚ հետ Թեհրանի համաձայնագրերի առնչությամբ Իսրայելի
վառ
արտահայտված
հոռետեսությունը:

 

Իսրայելի ներկայիս դիրքորոշումը բխում է անխախտ նորմայից. զանգվածային ոչնչացման զենք տարածաշրջանում պետք է լինի միայն
այդ
երկրի
մոտ:
Վերջին
տարիներին
դիվանագիտական
նուրբ
խաղի
միջոցով
Իսրայելը
հասել
է
այն
բանին,
որ
զանգվածային
ոչնչացման
իրենց
զենքից
զրկվել
են
Իրաքը
և
Սիրիան:
Հերթը
Թեհրանին
է:
Մասնավորապես`
Թեհրանի
առնչությամբ
արդեն
ընդունվել
է
վերջինիս
կողմից
միջուկային
զենքի
ստեղծման
հնարավորությունն
իսկ
բացառելու
ռազմավարական
որոշում,
և
այդ
խնդիրն
իրականացվելու
է
ցանկացած
միջոցով`
թեկուզ
սկզբնական
փուլում
դիվանագիտական
և
տնտեսական
լծակների
օգտագործմամբ:
Այս
հարցում
իրավիճակը
շատ
նման
է
Սիրիայի
առնչությամբ
ժնևյան
բանակցություններին:

 

Համաչա՞փ են արդյոք Արևմուտքի և Ռուսաստանի ջանքերն Ուկրաինայի համար պայքարում: Ինչպիսի՞ն է ՙմայդանի՚ ավարտի Ձեր սցենարը:

 

Ռուսաստանը, ի տարբերություն Արևմուտքի, երբեք
քաղաքական
պայմաններ
չի
դրել
վարկային
պարտավորությունների
կատարման
համար:
Դա
արտաքին
քաղաքական
գործընկերների
հետ
Մոսկվայի
փոխհարաբերությունների
սկզբունքային
տարբերությունն
է:
Ինչ
վերաբերում
է
Արևմուտքին,
այստեղ
առաջին
պլան
է
մղվում
հենց
քաղաքական
կողմը:
Այն,
ինչի
հանգեցրեց
նման
քաղաքականությունը,
մենք
բոլորս
տեսանք
վերջին
օրերին
Կիևի
օրինակով`
հարյուրի
հասնող
զոհեր
ու
շուրջ
հազար
վիրավորներ:
Ցավոք,
Կիևի
իշխանությունները
պատրաստ
չէին
անվտանգության
նոր
սպառնալիքներին
հակազդմանը,
որոնք
երկիր
են
եկել
Մերձավոր
Արևելքից
ու
Հյուսիսային
Աֆրիկայից:
Կիևի
իշխանությունները
չկարողացան
ապահովել
իրադրության
գնահատման
անհրաժեշտ
մակարդակ,
և
ամեն
անգամ
ընդունում
էին
կանխավ
պարտվողական
որոշում`վատթարացնելով
իրենց
համար
առանց
այդ
էլ
բարդ
իրավիճակը:
Կիևի
սխալների
թվում
են`
եվրոպական
Խարտիայի
ստորագրման
ձգձգումը
և
դրա
հիմնական
դրույթների
մասին
չիրազեկումը,
ներքին
զորքերի
անպաշտպան
զինվորներին
զինված
ջարդարարների
դեմ
հանելը,
բանդիտների
հետ
բանակցությունները,
որոնք
վկայում
են
իշխանության
թուլության
ու
կամքի
բացակայության
մասին:
Իշխանության
նկատմամբ
ցանկացած
ոտնձգություն,
առավել
ևս`
զենքվ,
պետք
է
զենքով
էլ
կասեցվի:Հակառակ
դեպքում
պետականության
մասին
նույնիսկ
խոսելը
բարդ
է:
Կիևում
մենք
ականատես
եղանք
պետական
ապարատի
ու
պաշտոնյաների
աշխատանքի
լիակատար
ձախողման,
ովքեր
մտահոգված
էին
միայն
սեփական
անվտանգությամբ
և
Արևմուտքում
հանգիստ
կյանքի
հնարավորությամբ:

 

Ի՞նչ երկրներ կհայտնվեն Կրեմլի վերաինտեգրման ծրագրերի ուշադրության
կենտրոնում`
Ուկրաինայի
համար
պայքարում
վերջինիս
հաղթանակի
դեպքում:

 

Այսօր Կրեմլի կողմից իրականացվող վերաինտեգրման քաղաքականությունում որևէ ՙկանչ՚
չկա:
Հիմա  ինչ-որ մեկին, հակառակ իր կամքի, ներքաշելու ժամանակները չեն:

Այսօրվա Ռուսաստանն ուրիշ է: Մոսկվան պատրաստ է օգնել, բայց միայն փոխշահավետ հիմունքով: Եթե 
գործընկերներից
մեկը
պատրաստ
է
ինչ-որ բան առաջարկել
Ռուսաստանին,
և
այդ
ինչ-որ բանը հետաքրքրի
Մոսկվային,
ապա
համացեք
Մքսային
միություն,
և
միասին
կդիմակայենք
արտաքին
սպառնալիքներին:
Առաջարկելու
բան
չկա
կամ
Մոսկվան
հարկավոր
է
բացառապես
որպես
կթան
կով,
նման
գործընկերներ
այսօր
մեզ
պետք
չեն:

 

Հայաստանում լուրջ մտավախություններ կան ՄՄ-ին անդամակցության
արդյունքում
հանրապետություն
ներմուծվող
մի
շարք
ապրանքների
գների
աճի
առնչությամբ:
Ձեր
կարծիքով,
արդյո՞ք
ռազմաքաղաքական
արտոնությունները
կարող
են
փոխհատուցել  Մաքսային միությանը Հայաստանի անդամակցման`ոչ միանշանական տնտեսական հեռանկարները:

 

Խորապես համոզված եմ, որ Հայաստանը կարող է և պետք է իր տեղը գտնի այսօր Եվրասիական մայրացամաքում ձևավորվող աշխարհաքաղաքական
նոր
իրողություններում:
Մասնավորապես
հազարամյա
փորձը
և
ավանդույթներն
այսօր
պետք
է
այն
կողմնորոշիչը
լինեն,
որը
ճիշտ
ուղղությամբ
կտանի
երկիրը:
Այս
իրավիճակում
պետք
է
միասին
գործել`չառաջնորդվելով
միայն
դաշնակցային
հարաբերությունների
սպառողական
կողմով`
ՙքանի
որ
դաշնակիցներ
ենք,
ինչ-որ բան տվեք ավելի
էժան՚:
Այս
պահին
ռազմա-ստրատեգիական
գործընկերությունն
իրականում
կարող
է
որոշակի
ՙբոնուս՚
լինել
Ռուսաստանի
և
Հայաստանի
հարաբերություններում:
Ռուսաստանի
և
Հայաստանի
ռազմական
ներուժը
թույլ
է
տալիս
պահպանել
ուժերի
հավասարակաշռությունը
տարածաշրջանում
և
որոշակի
կայունություն
պահպանել:
Այնուամենայնիվ,
միայն
դա
չի
կարող
համագործակցության
հիմք
ապահովել
երկարաժամկետ
հեռանկարում.
հարկավոր
են,
այդ
թվում`
տնտեսական
շարժառիթներ:
Իսկ
Ռուսաստանի
հետ
գործընկերությունում
Երևանի
հեռանկարներն
ակնհայտ
են,
ըստ
որում`
անկախ
Մաքսային
միությունից:
Վերջին
ամիսների
իրադարձությունները
վկայում
են,
որ
մեր
ժողովուրդներին
Արևմուտքում
ոչ
ոք
չի
սպասում:
Այսօր
Արևմուտքին  ձեռնտու է մշտական հակամարտությունը, երբ թե’ Ռուսաստանում,
թե’
Հայաստանում,
թե’
Բելառուսում
և
թե’
Ուկրաինայում  մարդիկ կսպանեն միմյանց` չմտածելով տնտեսության մասին:

 

ՄՄ-ին Հայաստանի առաջիկա անդամակցությունը, Ադրբեջանին սպառազինությունների
մատակարարումները,
Հայաստանում
ռազմական  ներկայության ամրապնդումը հանգեցրել են տարածաշրջանում Ռուսաստանի դիրքերի
զգալի
ամրապնդմանը:
Արդյո՞ք
դա կարող է մոտեցնել ղարաբաղյան հակամարտության հանգուցալուծումը:

 

Այո, կարծում եմ, որ կայունության երաշխիքը ցանկացած տարածաշրջանում վեճերի բացակայությունն
է,
այդ
թվում`
տարածքային:
Ռուսաստանի
վերադարձն
ընդհանուր
առմամբ
դրական
կանդրադառնա
Հարավային
Կովկասի
անվտանգության
և
զարգացման
վրա:
Իսկ
ղարաբաղյան
հիմնախնդրի
լուծումը
պետք
է
դառնա
գերակա
խնդիրներից
մեկը
կովկասյան
տարածաշրջանի
կայունության
համար:
Այս
առնչությամբ
ցանկանում
եմ
ուշադրությունը
հրավիրել
է
Թուրքիայի
դիրքորոշման
որոշակի
փոփոխությունների
վրա`
կապված
Սիրիայում
Ռուսաստանի
կոշտ
դիրքորոշման
հետ:
Անկարան
արդեն
նահանջի
ուղիներ
է
փնտրում,
ինչը
թույլ
կտա
իրեն
Մոսկվայի
հետ
ընդունելի
հարաբերություններ
պահպանել:
Այս
պայմաններում,
եթե
Մոսկվայի
հետևողական
քաղաքականությունը
տարածաշրջանում
պահպանվի,
և
դրա
համար
կան
բոլոր
նախադրյալները,
իրավիճակը
Կովկասում
պակաս
լարված
կլինի: 

 

Արդյո՞ք այսօր Հայաստանն արդյունավետ է օգտագործում իր աշխարհագրական դիրքը: Թվարկեք
բաց
թողնված
հնարավորությունները,
եթե
այդպիսիք,
Ձեր
կարծիքով,
կան:

 

Հայաստանն այսօր լիակատար չափով չի օգտագործում իր ունեցած առավելությունները:

Բանը նույնիսկ վերջինիս աշխարհագրական առավելության մեջ չէ: Այսօր
մենք
խոսում
ենք
նոր`
տեղեկատվական
հանրության
ստեղծման
մասին,
որի
հիմքը
Ցանցն
է,
երբ
հատուկ
նշանակություն
են
ձեռք
բերում
ոչ
թե
նյութական,
այլ
տեղեկատվական
հոսքերը:
Այս
առումով
հայ
ժողովուրդը
Սփյուռքի
իր
եզակի
ցանցային
կառույցներով
բնականոն
կերպով
տեղավորվում
Նոր
աշխարհում:
Մաքսային
միության
ոչ
մի
երկիր
նման
եզակի
կառույցի
չի
տիրապետում:
Այդ
իսկ
պատճառով
Երևանին
այսօր
անհրաժեշտ
է
կողմնորոշվել
դեպի
տնտեսության
ոչ
նյութական
ճյուղերի
զարգացումը,
ինչն
ընդհանուր
առմամբ
բնորոշ
է
համաշխարհային
տնտեսության
ներկայիս
դինամիկային:
Կարծում
եմ,
որ
ընդհանուր
առմամբ
Հայաստանը
ՄՄ
միակ
երկիրն
է,
որը
պատրաստ
է
ցանցային
տեղեկատվական
հանրության
նոր
իրողությունների
ընկալմանը:
Այս
առումով
Հայաստանը
կարող
է
Միության
առաջատարը
դառնալ`
ճիշտ
ուղղություն
հաղորդելով
վերջինիս
զարգացմանը: