Երեթշաբթի, 25 Հոկտեմբերի 2016 16:31

Արմինֆո. Ռուսաստանը գործընթաց է սկսել, որում փորձում է շրջանցել կարգավիճակի հարցերը ղարաբաղյան հակամարտությունը կարգավորելիս: Այդ մասին ԱրմԻնֆո-ինհայտարարել է Միջազգային և անվտանգության հարցերի հայկական ինստիտուտի տնօրեն Ստեփան Սաֆարյանը: 

ՙՌուսաստանը, իհարկե, ոչ պաշտոնական մակարդակով, այլ դիվանագիտական խողովակներով ասում է՝քանի որ կարգավիճակի հարցն այսօր չի հաջողվում լուծել, եկեք այդ հարցը թողնենք ապագային, իսկ հիմա Ղարաբաղին միջանկյալ կարգավիճակ տանք և վերադարձնենք տարածքներն Ադրբեջանին: Փախստականների հարցն ընդհանրապես  քննարկումների օրակարգից դուրս է մնում, այդ մասին չեն խոսում, իսկ եթե խոսում են, ապա լավագույն դեպքում ադրբեջանական կողմից փախստականների մասին: Եվ կարգավորման շուրջ բանավեճ ընթանում է ոչ այնքան Երևանի և Բաքվի, որքան մի կողմից ԱՄՆ և Ֆրանսիայի և մյուս կողմից Ռուսաստանի միջև՚,- համոզված է Սաֆարյանը:

Փորձագետի կարծիքով, ԵԱՀԿ ՄԽ ամերիկացի միջնորդ Ջեյմս Ուորլիքն արդեն որերորդ անգամ հիշեցնում է, որ ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորումը պետք է լինի փաթեթային, չի կարելի վերցնել առանձին սկզբունքներ և կատարել դրանք՝ անտեսելով այն կետերը, որոնց շուրջ չի հաջողվում փոխզիջման հասնել:

Ըստ որում, քաղաքագետը համոզված է, որ եթե հայտարարվում է տարածքները վերադարձնելու անհրաժեշտության մասին, այն պետք է ուղեկցվի Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի հստակ և փաթեթային լուծմամբ: Սաֆարյանը հիշեցրել է, որ հենց դրան էլ Ադրբեջանը հակառակվում է, ինչը վերջերս խոստովանեց Ադրբեջանի առաջնորդ Իլհամ Ալիևը՝ ասելով, որ Արցախի ճանաչման հարցում միջազգային հանրության կողմից իր վրա ճնշում է գործադրվում:

ՙԱյս առումով  ավելի ազնիվ էր ԱՄՆ պետքարտուղար Ջոն Քերին, ով ասաց, որ կամ համապարփակ լուծում են ստանում բոլոր 6 խնդիրները, կամ կարգավորումը հետաձգվում է, այսինքն՝ սա է Միացյալ Նահանգների դիրքորոշումը՚,- ասել է փորձագետը:

Նրա խոսքով, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները չեն ցանկանում հանրային սեփականություն դարձնել այն փաստը, որ Արևմուտքի և Ռուսաստանի միջև տարաձայնություններ կան ղարաբաղյան հակամարտութան կարգավորման հարցում, նրանցից ոչ մեկն այդ մասին չի խոսում: ՙՆրանք միշտ հավաստելու են, որ միջնորդ երկրները միասնական դիրքորոշում ունեն ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման հարցում, և դա միակ հարթակն է, որտեղ Ռուսաստանը և ԱՄՆ-ը փոխգործակցում են: Ֆորմալ առումով դա այդպես է, բայց իրականությունը փոքր-ինչ այլ է: Այսօր մենք ունենք առանձին գործընթաց՝ նախաձեռնված ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի կողմից, որտեղ եռակողմ հանդիպումների միջոցով քննարկվում է, այսպես կոչված, կարգավորման ռուսական պլանը, ինչը ենթադրում է տարածքների վերադարձ՝ միջանկյալ կարգավիճակի փոխարեն և ռուսական խաղաղապահների տեղակայում. ահա ռուսական պլանի ողջ էությունը՚,- ասել է Սաֆարյանը:

Նա նաև գտնում է, որ Սիրիայում Ռուսաստանի և Արևմուտքի դիմակայության պայմաններում այսօր ավելի հավանական է ղարաբաղյան հակամարտության գոտում մարտական գործողությունների վերսկսումը, քան հակամարտության կարգավորման ձեռքբերումը:

Նա նաև ընդգծել է, որ ի սկզբանե հայկական կողմը դեռ 1994 թվականին մարտավարական սխալ է թույլ տվել հրադադարի մասին պայմանագիրը ստորագրելիս՝ սխալ ռելսերի վրա դնելով բանակցային գործընթացը: ՙԱդրբեջանի հետ համաձայնագիր պետք էր ստորագրել ոչ թե որպես իրավահավասար կողմ, այլ՝ որպես հաղթած կողմ: Եթե մենք պայմանագրում կարողանայինք ներառել բոլոր հարցերը, նաև Ադրբեջանի կողմից օկուպացված հայկական տարածքների վերաբերյալ՝ համաչափորեն դնելով հայ փախստականների վերադարձի հարցը, մենք բոլորովին այլ պատկեր կունենայինք: Ցավոք, Հայաստանի բոլոր երեք նախագահներ անտեսեցին այս հարցերը, և մենք այդ խաղի կանոնների պատանդը դարձանք: Եվ հիմա մի կողմից մենք հասկանում ենք, որ այդ կանոներով խնդիրը կարգավորել չի կարելի, մյուս կողմից՝ մենք չունենք համարձակություն և արդեն այն ուժը, որպեսզի միջազգային մակարդակով փոխենք խաղի կանոնները՚,- նշել է փորձագետը:

Ըստ որում, նա հիշեցրել է, որ ապրիլյան պատերազմից հետո ինքը բազմիցս ասել է, որ այդ իրադարձությունները, չնայած դրանց ողջ ողբերգականությանը, նոր շանս էին Հայաստանի համար՝ փոխելու բանակցությունների օրակարգը, ասելու, որ խաղը պետք է շարունակվի Կոսովոյի օրինակով, այն է՝ Լեռնային Ղարաբաղի միակողմանի ճանաչմամբ:

ՙՑավոք, մենք հետևողական չէինք մեր հայտարարություններում և գործողություններում: Ապրիլյան դեպքերից հետո առաջին օրերին Հայաստանի նախագահը հայտարարեց, որ Ադրբեջանն այժմ պետք է բանակցություններ վարի Լեռնային Ղարաբաղի հետ, բայց դա տեղի չունեցավ: Մենք հայտարարեցինք, որ բանակցությունների սեղանի շուրջ չենք նստի, քանի դեռ զորքերի շփման գծում շարունակվում են սադրանքները, սակայն ռուսական ճնշման ներքո շարունակում ենք մասնակցել բանակցություններին՚,-եզրափակել է Սաֆարյանը: